Του Γιώργου Παπασίμου δικηγόρου, μέλους Δ.Σ. του «ΠΡΑΤΤΩ»
Πόσο επιτυχημένη ήταν η ανακεφαλαίωση των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών; Αν έκρινε κάποιος το όλο εγχείρημα συμβολικά, θα μπορούσε να αποδεχτεί ότι επρόκειτο για επιτυχία, μιας και έκλεισε άλλο ένα κεφάλαιο που αφορά στις υποχρεώσεις της κυβέρνησης Τσίπρα απέναντι στους δανειστές και τυπικά έδωσε μια μικρή έστω ανάσα στην ελληνική οικονομία.
Πράγματι βρέθηκαν χρήματα, έστω κι αν οι τιμές ήταν… τυπικές, δεν απαιτήθηκε νέα ενίσχυση από το ΤΧΣ σε δύο από τις τέσσερις τράπεζες και απετράπη η πιθανότητα αυτές να περάσουν στα χέρια του Ταμείου και στο κράτος, αλλά και το ενδεχόμενο να δοθεί η εντύπωση στους εταίρους πως στην Ελλάδα δεν υπάρχει κανένα επενδυτικό ενδιαφέρον.
Αυτό όμως δεν είναι παρά το προκάλυμμα, καθώς την ίδια ώρα αποδεικνύεται με τρόπο δραματικό η πλήρης οικονομική απαξίωση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος, η παραίτησή του από διεισδύσεις στο ευρύτερο βαλκανικό περιβάλλον και στην περιοχή της Μεσογείου (βάζοντας ένα οδυνηρό τέλος στην επιθετική πολιτική τις δεκαετίες 1990 – 2000), η επικράτηση της τάξης των τραπεζιτών «βαμπίρ» που κατορθώνουν να περνούν μέσα από τις συμπληγάδες της κρίσης και αλώβητες από την επέλαση των σαρωτικών μνημονίων να εδραιώνουν τη θέση τους, ζημιώνοντας το ελληνικό δημόσιο και κατ’ επέκταση τον ελληνικό λαό.
Για άλλη μια φορά, και παρά την πολιτική αλλαγή, η ανακεφαλαίωση των τραπεζών, όπως και η πρώτη απομείωση του δημόσιου χρέους, μετρά και πάλι θύματα τους μικροεπενδυτές-μικρομετόχους. Για άλλη μια φορά, αυτοί που όφειλαν να έχουν την ευθύνη για την αποτελεσματική λειτουργία των ελληνικών τραπεζών, οι τραπεζίτες, λειτούργησαν ίδιον όφελος: δεν τις απάλλαξαν από τα «κόκκινα» δάνεια με το να χαρίσουν απλόχερα τα χρέη σε νοικοκυριά και μικρομεσαίους επιχειρηματίες, προσφέροντας σανίδα σωτηρίας στην οικονομία. Απεναντίας, πήραν παράταση… κερδοσκοπίας, επιβαρύνοντας κι άλλο το ελληνικό δημόσιο.
Έτσι αν και, από το 2008, με τις εγγυήσεις του δημοσίου –που ποτέ δεν θέλησε, αν και το δικαιούτο, να ελέγξει τις διοικήσεις των τραπεζών– και την πρώτη ανακεφαλαίωση, υπολογίζεται πως σπαταλήθηκαν γύρω στα 200 δισ. ευρώ, αυξάνοντας το δημόσιο χρέος και επιβαρύνοντας τον ελληνικό λαό και όχι τους ιδιοκτήτες, που στα κέρδη είναι μόνοι, αλλά στην πτώση και την κρίση αδύναμοι και… απαιτητικοί. Οι τράπεζες ναι μεν λειτουργούν με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, με λογική αρπακτικού που δεν ενδιαφέρεται για την ανάπτυξη και την ευημερία της χώρας, αλλά με κρατικές ενισχύσεις και εγγυήσεις.
Ας δούμε όμως τι ακριβώς συνέβη με την τελευταία «πανηγυρική» ανακεφαλαίωση των συστημικών τραπεζών, που επιτρέπει σε κάποιους να μιλούν για μέγα σκάνδαλο σε βάρος του ελληνικού λαού.
Προκειμένου να βρεθούν τα απαιτούμενα χρήματα, η τιμή των μετοχών καθορίστηκε στο… ένα λεπτό για κάθε μετοχή της Eurobank, δύο λεπτά για εκείνη της Εθνικής, τέσσερα για τη μετοχή της Alpha Bank και τρία δέκατα του λεπτού για κάθε μετοχή της Τράπεζας Πειραιώς! Κι ας μην νομίσει κάποιος πως μπορούσε με μερικά χιλιάρικα, από τη μια στιγμή στην άλλη, να γίνει μεγαλομέτοχος μιας εκ των τεσσάρων ελληνικών τραπεζών, μιας και αυτό το δικαίωμα το είχαν μόνο οι «θεσμικοί» επενδυτές.
Το έγκλημα όμως που συντελέστηκε και αποδεκάτισε τους μικροεπενδυτές –μεταξύ τους και πάλι το ελληνικό δημόσιο, το οποίο έχασε 25 δισ. ευρώ του ελληνικού λαού που είχε βάλει μέσω του Ταμείου Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας– ήταν πως τους υποχρέωσαν να δώσουν 100 μετοχές της Πειραιώς και της Eurobank για να πάρουν 1 καινούρια, 50 μετοχές της Alpha Bank για 1 νέα και 15 μετοχές της Εθνικής για 1 νέα. Μετοχές που είχαν αγοράσει ακόμη και με 23 ευρώ τη μία και άρα άξιζαν –κατά την αγορά τους– 345 ευρώ. Μετοχές που με την ανακεφαλαιοποίηση συρρικνώθηκαν στην αξία των… 30 λεπτών, τιμή με την οποία σήμερα, 14 Δεκεμβρίου, θα εισαχθεί στη Χρηματιστήριο η νέα μετοχή! Τι ανυπέρβλητο θέαμα, τι δράμα!
Τον Ιούνιο του 2014, σύμφωνα με εκτιμήσεις, η χρηματιστηριακή αξία των τεσσάρων ελληνικών συστημικών τραπεζών άγγιζε τα 33,4 δισ. ευρώ, ενώ τώρα με την ανακεφαλαιοποίηση το εκπληκτικό ποσόν των 747 εκατομμυρίων ευρώ!
Στον αντίποδα της στάσης του ελληνικού κράτους και της στάσης του ελληνικού «παρασιτικού» κεφαλαίου, καλό θα ήταν να υπενθυμίσουμε τι ακριβώς συνέβη στην Ισλανδία, όταν η χώρα, το 2008, έφτασε στο χείλος της χρεοκοπίας μετά την κατάρρευση των τριών μεγαλύτερων τραπεζών. Οι τράπεζες Glitnir, Landsbanki and Kaupthing δεν άντεξαν το βάρος των χρεών τους, που ισοδυναμούσαν με 10 φορές το ΑΕΠ της χώρας και κήρυξα πτώχευση.
Τι έκανε η κυβέρνηση της Ισλανδίας; Αρνήθηκε να επωμιστεί τα χρέη, πληρώνοντας Βρετανούς και Ολλανδούς πιστωτές. Το αποτέλεσμα ήταν οι τελευταίοι να καταφύγουν στα δικαστήρια, αλλά να μην δικαιωθούν ποτέ.
Η ίδια κυβέρνηση έκανε όμως και κάτι πολύ πιο τολμηρό και… αριστερό! Διώξε τους τραπεζίτες-ιδιοκτήτες των τριών τραπεζών, κλείνοντας κάποιους στη φυλακή, όπως τον διευθύνοντα σύμβουλο της τράπεζας Kaupthing, που καταδικάστηκε σε 4-5 χρόνια φυλάκιση.
Οι συγκρίσεις με τα πεπραγμένα στην Ελλάδα και την παθητική στάση της ελληνικής κυβέρνησης είναι καταλυτική. Οι τέσσερις ελληνικές συστημικές τράπεζες, αφερέγγυες και αδίστακτες, πέρασαν σε ξένα funds, που όμως «φιλοξενούν» Έλληνες τραπεζίτες.
