Στο λιμάνι του Φαλήρου της Αθήνας, οι αρχαιολόγοι έχουν στρέψει όλη την προσοχή τους σε ένα από τα μεγαλύτερα νεκροταφεία που έχουν ποτέ βρεθεί σε ανασκαφή στην Ελλάδα. Το Forbes έκανε αφιέρωμα στην Νεκρόπολη του Φαλήρου και σημειώνει στον τίτλο πως “Οι αρχαιολόγοι μελετώντας τους αλυσοδεμένους σκελετούς της αρχαίας Ελλάδας προσπαθούν να κατανοήσουν την άνοδο της Αθήνας” .
Στον ομαδικό τάφο έχουν βρεθεί πάνω από 1500 σκελετοί που χρονολογούνται από τον 8ο-5ο αιώνα π.Χ., εύρημα που θεωρείται σημαντικό για την κατανόηση της ανόδου της ελληνικής πόλης-κράτους και, ειδικότερα, για την κατανόηση της βίας και της υποταγής που τη συνόδευε. Δύο μαζικές ταφές στο Φάληρο κρύβουν σκελετούς που βρέθηκαν σε πρηνή θέση και με τα χέρια τους αλυσοδεμένα πίσω από την πλάτη τους και αυτό ακριβώς είναι που έχει προκαλέσει το ενδιαφέρον σε μια διεθνή ομάδα αρχαιολόγων που έχει αναλάβει τον καθαρισμό, την καταγραφή και την ανάλυση τους.
Ένας σκελετός που βρέθηκε με τα χέρια του δεμένα πίσω από την πλάτη Ένας σκελετός που βρέθηκε με τα χέρια του δεμένα πίσω από την πλάτη Η ανασκαφή στο χώρο ξεκίνησε σχεδόν πριν από έναν αιώνα από την Ελληνική Αρχαιολογική Υπηρεσία. Αλλά η μεγάλης κλίμακας ανασκαφή, που απλώνεται σε ένα στρέμμα πραγματοποιήθηκε μεταξύ 2012-2016 από το Τμήμα Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, με επικεφαλής την αρχαιολόγο Στέλλα Χρυσουλάκη.
Η σύγχρονη ανασκαφή συγκέντρωσε τεράστια δημοσιότητα στην Ελλάδα, λόγω της κλίμακας και της χρηματοδότησής του από το Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, αλλά η είδηση δεν πήρε μεγάλη δημοσιότητα στο εξωτερικό, σημειώνει το Forbes. H ανασκαφή ήταν προσεκτική και λεπτομερής, με συντηρητές στο χώρο και με αρκετούς σκελετούς να έχουν αφαιρεθεί για περαιτέρω έρευνες. Η ψηφιοποίηση των αρχαιολογικών αρχείων ανά τομέα συνεχίζεται με φωτογραφίες και χαρτογράφηση αλλά αυτό είναι μόνο η αρχή για τους σκελετούς, των οποίων η διατήρηση και η ανάλυση πρέπει να γίνει από ειδικούς της βιοαρχαιολογίας και εγκληματολογικής ανθρωπολογία.
Σκελετός που βρέθηκε σε βάρκα Σκελετός που βρέθηκε σε βάρκα Υπάρχει σημαντική διαφοροποίηση στο πώς οι άνθρωποι θάφτηκαν στο Φάληρο. Οι περισσότεροι βρέθηκαν θαμμένοι μέσα σε κοινούς λάκκους αλλά σχεδόν το ένα τρίτο είναι βρέφη και παιδιά μέσα σε μεγάλα πιθάρια, περίπου 5% είναι αποτεφρωμένοι και υπάρχουν μερικοί που έχουν βρεθεί σε κιβωτιόσχημους τάφους. Ένας από αυτούς βρέθηκε σε ξύλινο σκάφος που χρησιμοποιήθηκε ως φέρετρο. Οι αλυσοδεμένοι σκελετοί, τα πιο συναρπαστικά ευρήματα στο Φάληρο, έχουν λάβει την προσοχή των ερευνητών για δεκαετίες, καθώς είναι από τις λίγες περιπτώσεις αλυσοδεμένων νεκρών τον αρχαίο κόσμο και θα μπορούσαν να είναι σημάδια της τιμωρίας, της δουλείας, ή της ποινής του θανάτου.
Αλλά η μελέτη αυτών των «αιχμαλώτων» πρέπει να λάβει χώρα στο πλαίσιο του συνόλου του νεκροταφείου, και την ανάλυση 1.500 σκελετών είναι ένα τεράστιο έργο. Στις μελέτες συμμετέχει και η δρ.Jane Buikstra, διευθύντρια του Κέντρου βιοαρχαιολογικής Έρευνας στο Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Αριζόνα, και ο γεωαρχαιολόγος Παναγιώτης Καρκάνας, διευθυντής του Εργαστηρίου Wiener στην Αμερικανική Σχολή Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα.
Η δρ.Jane Buikstra και ο Παναγιώτης Καρκάνας δίπλα σε έναν τάφο που έχει αφαιρεθεί χρησιμοποιώντας μια τεχνική μπλοκ. Η ταφή είναι αποθηκευμένη μέσα σε μια εγκατάσταση ελεγχόμενου κλίματος.
Η δρ.Jane Buikstra και ο Παναγιώτης Καρκάνας δίπλα σε έναν τάφο που έχει αφαιρεθεί χρησιμοποιώντας μια τεχνική μπλοκ. Η ταφή είναι αποθηκευμένη μέσα σε μια εγκατάσταση ελεγχόμενου κλίματος. Προτού οι 1.500 σκελετοί διατεθούν στους ερευνητές για μελέτη, το σύνολο των λειψάνων πρέπει να καθαριστεί, τα οστά να απογραφούν και να προσδιοριστεί η ηλικία του θανάτου και το φύλο τους καθώς και οι όποιες παθολογικές καταστάσεις σχετίζονται. Η δημιουργία μιας βάσης δεδομένων αυτού του μεγέθους απαιτεί χρόνο και προσπάθεια, όπως και η συσχέτιση των σκελετών με το αρχαιολογικό τους πλαίσιο. Σε μακροπρόθεσμη βάση η Buikstra είναι σίγουρη πως οι σκελετοί του Φαλήρου θα ανοίξουν ένα παράθυρο σε μια κομβική στιγμή στην αρχαία ελληνική ιστορία, λίγο πριν από την άνοδο της πόλης-κράτους.
Η ερευνητική ομάδα έχει τέσσερις κύριους στόχους μετά από διατήρηση των σκελετών: 1) Να διερευνήσουν ενδελεχώς τους αλυσοδεμένους σκελετούς και τις αποκλίνουσα ταφές, συμπεριλαμβανομένων των ατόμων που υπήρχαν σε μαζικούς τάφους. Με βάση αυτό θα προσπαθήσουν να απαντήσουν αν είναι οι άνθρωποι αυτοί ήταν θύματα πολιτικής αναταραχής που προηγήθηκε της ανόδου της αθηναϊκής δημοκρατίας. 2) Να μελετήσουν τις ταφές των παιδιών και να μάθουν περισσότερα για τη νηπιακή και παιδική ηλικία στον αρχαίο κόσμο. 3) Να μάθουν περισσότερα σχετικά με τη διατροφή των ανθρώπων σε αυτό το αρχαίο λιμάνι της πόλης και να μάθουν αν οι κάτοικοί του είχαν εκτεθεί σε ασθένειες που μετέφεραν εκεί οι ναυτικοί 4) Να συγκρίνουν τους σκελετούς που είχαν περίτεχνη ταφή και εστιάζοντας στις πιο απλές ταφές, να ρίξουν φως σε όλες τις κοινωνικές τάξεις της αρχαίας Αθήνας.
Η Bukistra επιθυμεί να θέσει τη βάση δεδομένων στη διάθεση των ερευνητών σε όλο τον κόσμο και έτσι να επιτρέψει σε βιοαρχαιολόγους να χρησιμοποιήσουν αναλυτικές μεθόδους όπως το αρχαίο DNA και η χημεία για να αποκαλύψουν τις ιστορίες του Φαλήρου.
Σκελετοί παιδιών που βρέθηκαν σε πιθάρια Σκελετοί παιδιών που βρέθηκαν σε πιθάρια Ένα κρανίο από την ανασκαφή του Φαλήρου Ένα κρανίο από την ανασκαφή του Φαλήρου Ένας από τους σκελετούς που βρέθηκαν σε πρηνή θέση Ένας από τους σκελετούς που βρέθηκαν σε πρηνή θέση Γενική άποψη της ανασκαφής Γενική άποψη της ανασκαφής .
ΠΗΓΗ: www.lifo.gr
