Του Γεωργίου Παπασίμου, δικηγόρου, μέλους Πολιτικής Γραμματείας του «ΠΡΑΤΤΩ» (Twitter: @PapasimosG)
«Η εξορία είναι παράξενα γοητευτική όταν τη σκέφτεσαι, αλλά τρομακτική όταν τη ζεις»
Εντουαρντ Σαΐντ
Με τους χιλιάδες αποκλεισμένους από τη ζωή πρόσφυγες δεν δοκιμάζεται μόνο η Ελλάδα αλλά και ολόκληρη η Ευρώπη, που δείχνει να ταλανίζεται από τις «παιδικές» αρρώστιες του εθνικισμού, του σκοταδισμού και των ξενοφοβικών αντιλήψεων των «μικρών αυτόνομων» κρατών που κάνουν σπασμωδικές κινήσεις απέναντι σε ένα πρόβλημα που απαιτεί οργάνωση μα πάνω απ’ όλα σχέδιο και προοπτική.
Μαζί με την αλληλεγγύη όμως, ανάμεσα στα έθνη, που συναποτελούν την ενιαία Ευρώπη, δοκιμάζεται και η ιδέα της ένωσης διαφορετικών κρατών και η απάλειψη των διαφορών μέσα από τον διάλογο και τη θεμελίωση όλων και πιο ουσιαστικών θεσμών, καθώς παραβιάζεται κατάφωρα το διεθνές προσφυγικό δίκαιο και ιδιαίτερα η σύμβαση της Γενεύης.
Δεν είναι ασφαλώς μόνο το προσφυγικό-μεταναστευτικό που δημιουργεί ρωγμές στο εσωτερικό της Ε.Ε. αλλά και η διαπίστωση πως δεν υπάρχει κοινή λογική και όραμα που θα μπορούσε να εμπνεύσει τους ευρωπαϊκούς λαούς. Πως δεν υπάρχουν μεγάλες ηγέτες αλλά και δημοκρατικά κόμματα, πως δεν αναπτύσσονται οργανωμένα κινήματα που θα μπορούσαν να διευκολύνουν τη συνειδητοποίηση ευρύτερων μαζών. Η Ευρώπη χωρίς πυξίδα δείχνει να παραπαίει στα «νερά» του νεοφιλελευθερισμού και των ισοσκελισμένων προϋπολογισμών.
Σήμερα οι πρόσφυγες σε όλο τον κόσμο υπολογίζονται σε 50 εκατομμύρια και επιβιώνουν σε στρατόπεδα υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, που όμως δεν «ενοχλούν» τη Δύση, παρά μόνο όταν κάποιοι από αυτούς καταλήγουν στις χώρες της Ε.Ε.
H Ελλάδα, πέρα από τις συνέπειες του μνημονιακού «οδοστρωτήρα», που συνεπάγονται χιλιάδες «θύματα» στον κοινωνικό και οικονομικό τομέα, συνθλίβεται από τις ορδές των προσφύγων που αποκλείονται στα εδάφη της, μετά τις συνεχείς, απερίσκεπτες αποφάσεις -και με πρωτοβουλία της Αυστρίας- κλεισίματος των συνόρων των όμορων βαλκανικών χωρών. Παράλληλα όμως, απειλείται ως κρατική οντότητα, καθώς αμφισβητούνται εθνικά κυριαρχικά της δικαιώματα (το ΝΑΤΟ στο Αιγαίο, τουρκικός επεκτατισμός, οργανική ένταξη των Σκοπίων σε ευρύτερες εσωτερικές ευρωπαϊκές ομάδες κρατών που απομονώνουν την Ελλάδα).
Η χώρα καλείται να επωμιστεί το βάρος των συνεπειών από ενέργειες του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος και των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεών, κυρίως των Η.Π.Α. και άλλων δυτικών δυνάμεων, σε Αφγανιστάν, Ιράκ, Λιβύη και Συρία.
Από το να άγεται και να φέρεται όμως από πρωτοβουλίες εχθρικές ή φιλικές άλλων Ευρωπαίων ηγετών ή ευρωπαϊκών χωρών, θα ήταν πιο αποτελεσματικό, στη βάση ενός σχεδίου, να επιχειρούσε μια διεθνή διπλωματική πρωτοβουλία, θέτοντας το πρόβλημα των εκατοντάδων χιλιάδων μεταναστών σε επίπεδο ΟΗΕ και όχι Ε.Ε.
Όλα όσα συνέβησαν στη διάρκεια ή μετά το πέρας του πολέμου στο Βιετνάμ, θα μπορούσαν να αποτελέσουν οδηγό για νέες κινήσεις στη διπλωματική σκακιέρα. Ο πόλεμος του Βιετνάμ ήταν η πιο αιματηρή σύγκρουση στον κόσμο, μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, με τους νεκρούς να υπολογίζονται μεταξύ 3,8 και 5,7 εκατομμυρίων κυρίως αμάχων. Τα εκατομμύρια δε των προσφύγων (λέγεται πως ξεπέρασαν τα 3 εκατομμύρια) που μετακινήθηκαν προς τις γειτονικές αρχικά χώρες, προκάλεσαν αληθινή ασφυξία. Ο πόλεμος είχε ως αποτέλεσμα την τεράστια εκτός ελέγχου μετακίνηση προσφύγων, κυρίως του Νοτίου Βιετνάμ, ιδίως όταν το Βόρειο Βιετνάμ έδειχνε να κερδίζει τον πόλεμο.
Το 1975, κατά το τέλος του πολέμου, μόνο στις πόλεις Ντα Νανγκ και Σαϊγκόν η κατάσταση ήταν απελπιστική. Από το Νότιο Βιετνάμ απομακρύνθηκαν περισσότεροι από 110.000 πρόσφυγες.
Το πρόβλημα λύθηκε μετά τη διεθνή διάσκεψη που αποφασίστηκε και η οποία διαμοίρασε τους πρόσφυγες σε πλήθος κρατών, συμπεριλαμβανομένων των ΗΠΑ και του Καναδά.
Η ελληνική κυβέρνηση και σύσσωμο το πολιτικό προσωπικό της χώρας οφείλουν να διεθνοποιήσουν άμεσα το ζήτημα, προσφεύγοντας στον Ο.Η.Ε. και ζητώντας Διεθνή Διάσκεψη για το προσφυγικό.
Η διπλωματική αυτή πρωτοβουλία, που ισοδυναμεί με άσκηση μιας επιθετικής πολιτικής, μπορεί να έχει ως «σημαία» της την προάσπιση των ευρωπαϊκών θεσμών και ιδεών αλλά και του νομικού ευρωπαϊκού πολιτισμού.
