του ΣΑΡΑΝΤΟΥ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ*
Το ζήτημα των πολεμικών επανορθώσεων , ή των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα, επανέρχεται στο προσκήνιο της πολιτικής επικοινωνίας. Πρέπει, λοιπόν, να σταθούμε πολύ προσεκτικά επάνω στο ζήτημα και να μιλήσουμε υπεύθυνα στον Ελληνικό Λαό, ο οποίος δεν χρειάζεται ακόμη μία μεγάλη ήττα. Παρόλο που από το 2013 έχω μεγάλη ανάμιξη στο κίνημα της διεκδίκησης των γερμανικών πολεμικών επανορθώσεων δεν θέλησα να πάρω θέση, ούτε για το πόρισμα, ούτε για την πολιτική της κυβέρνησης στο ζήτημα αυτό, πριν σχηματίσω άποψη.
Τα δεδομένα στην υπόθεση αυτή σχετίζονται με το ουσιαστικό μέρος του ζητήματος, το νομικό μέρος του ζητήματος και το πολιτικό μέρος του ζητήματος. Θα προσπαθήσω να κινηθώ έχοντας ως άξονα την έκθεση της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής, προσωπικές γνώσεις και εμπειρία, λόγω της ενασχόλησης με το ζήτημα , και τρίτον την προσπάθεια να εντοπίζω το ζήτημα ως αντικείμενο πολιτικής επικοινωνίας στην σημερινή συγκυρία.
Για την έκθεση της Διακομματικής Επιτροπής της Βουλής έχει υπάρξει υπερπληροφόρηση τις τελευταίες ημέρες. Μερικές φορές η υπερπληροφόρηση συσκοτίζει. Είναι, βέβαια, πολύ σημαντικό ότι η Διακομματική Επιτροπή καταλήγει σε πόρισμα . Το ζήτημα είναι τι λέει το πόρισμα και πως μπορεί να αξιοποιηθεί. Στο πόρισμα, δεν εισφέρεται κάτι το καινούργιο, αλλά σε κάθε περίπτωση υπάρχει μία περιληπτική- συγκεντρωτική αποτύπωση και διάστρωση των αξόνων του ζητήματος από την Ελληνική Βουλή, γεγονός που δεν είναι ασήμαντο. Από εκεί και πέρα υπάρχει η αποτύπωση και επικαιροποίηση σε αριθμούς του αντικειμένου της Ελληνογερμανικής Διαφοράς που είναι αρκετά δισεκατομμύρια Ευρώ. Και εδώ υπάρχουν μεθοδολογικές αντιρρήσεις, αλλά δεν θα σταθούμε σε αυτό σήμερα. Η σοβαρή μου αντίρρηση στο ζήτημα της αποτύπωσης είναι ότι δεν προσμετράται και δεν έχει μελετηθεί το παθητικό της Γερμανίας στο Ελληνογερμανικό Διακρατικό εμποριο ( με σύστημα κληριγκ) της δεκαετίας του ’30, θέμα το οποίο έχω αναδείξει από το 2013. Αλλά, ας πούμε ότι και αυτό μπορεί να συμπληρωθεί. Σε κάθε περίπτωση το ουσιαστικό κομμάτι της διαφοράς τεκμηριώνεται , σε γενικές γραμμές επαρκέστατα.
Η σοβαρή ένστασή μου είναι επάνω στο δικονομικό κομμάτι της υποθέσεως. Στο «νομικίστικο» που λένε επιπόλαια οι διάφοροι όψιμοι επαΐοντες. Εκεί , μέσα στο πόρισμα υπάρχει ένα λογικό κενό. Το ότι υπάρχει π.χ. το ζήτημα της ετεροδικίας , ή της κρατικής ασυλίας του Γερμανικού Δημοσίου κατά την εκτελεστική διαδικασία , το γνωρίζαμε. Τις περιπλοκές , και την ενδεχόμενη μη ευνοϊκή για τα Ελληνικά Συμφέροντα συγκρότησή τους , που επάγεται η προσπάθεια συγκρότησης κάποιου από τα διαιτητικά δικαστήρια που προβλέπει η σύμβαση της Διάσκεψης των Παρισίων του 1946, τη γνωρίζαμε , όπως και την οριακή, στην καλύτερη περίπτωσή, αρμοδιότητά τους στο σήμερα. Όπως γνωρίζαμε και την επιφύλαξη που έχει καταθέσει η Γερμανία περί την υποχρεωτική δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης για διαφορές που ανάγονται στο χρονικό πεδίο προ του 2008. Περιμέναμε, ιδίως για το τελευταίο κάτι παραπάνω.
Από τη μικρή ενασχόληση που έχω με το Διεθνές Δίκαιο, πιθανολογώ ότι υπάρχει έδαφος να υποχρεωθεί η Γερμανία με νομικά μέσα , να συζητήσει τη διαφορά. Και αυτό λόγω της αρχής της καλόπιστης διεξαγωγής διαπραγματεύσεων για την ειρηνική επίλυση των διαφορών που συνεχίζει να υφίσταται ως αναγκαστικός κανόνας του διεθνούς δικαίου. Διότι, μπορεί μεν το ουσιαστικό μέρος της διαφοράς να ανάγεται στο χρονικό διάστημα του 2008, το αίτημα όμως για να συζητηθεί η διαφορά , μετά από σχετική επίσημη ρηματική διακοίνωση της Ελληνικής Δημοκρατίας, είναι αυτοτελές και ανάγεται στη μετά το 2008 περίοδο.
Στο σημείο αυτό δεν υπάρχει η ενδελεχής επεξεργασία θα έπρεπε . Αν, λοιπόν, οι εκτιμήσεις που υπάρχουν, και εγώ τις συμμερίζομαι είναι ότι η Γερμανία επιλέγει τη μη- διαπραγμάτευση , αφού στην περίπτωση που καθίσει στην τράπεζα των διαπραγματεύσεων θα αναγκαστεί, από το τεράστιο ηθικό βάρος της απαξίας των ναζιστικών εγκλημάτων, να ικανοποιήσει μέγα μέρος των ελληνικών αξιώσεων , τότε η έλλειψη αυτή είναι σοβαρότατη.
Και προξενεί εντύπωση η απουσία ακρόασης , ή γνωμοδοτήσεων, εξειδικευμένων νομικών – διεθνολόγων επάνω στο ζήτημα .
Στο άλλο ζήτημα που εντυπωσιάζει η επιδερμική προσέγγιση της έκθεσης , και πάλι λόγω της απουσίας εξειδικευμένων νομικών- διεθνολόγων , είναι η δήλωση της Γερμανίας ότι « το θέμα έχει ρυθμισθεί και έχει λήξει». Εκεί , δεν υπάρχει η πρέπουσα επεξεργασία ότι η Ελλάδα δεν δεσμεύεται από τη συνθήκη 4+2 του 1990 , με την οποία , κατά τη γερμανική άποψη, ρυθμίσθηκε in globo, το ζήτημα των επανορθώσεων κατά την συμφωνία για την επανένωση των δύο Γερμανιών. Το ζήτημα αν και σχετικά απλό, αφού η σύμβαση 4+2 στην οποία δεν συμβλήθηκε ούτε η Ελλάδα, ούτε άλλες περίπου 15 χώρες από τις νικήτριες δυνάμεις του 1945, που συνυπέγραψαν τη Σύμβαση των Παρισίων του 1946, είναι σύμφωνία σε βάρος τρίτης, μη συμβαλλομένης χώρας, άρα άκυρη , αντιβαίνουσα στην αρχή της κρατικής κυριαρχίας, και μη δεσμεύουσα τον τρίτο, χρειάζεται μια εξειδικευμένη νομική εργασία για την στήριξή της , ιδίως εντός του σημερινού δικαιοπολιτικού διεθνούς περιβάλλοντος.
Κανονικά η Βουλή θα έπρεπε να έχει προκηρύξει υποτροφίες , ή νομικούς διαγωνισμούς με αξιόλογα έπαθλα, επάνω τουλάχιστον σε αυτά τα δύο ζητήματα, από τον πλουσιότατο προϋπολογισμό της , ή από τα αξιολογότατα διαθέσιμά της , απευθυνόμενη σε ερευνητές , πανεπιστήμια, επιστημονικά ιδρύματα κ.λπ. Και με βάση τη νομική φιλολογία που θα αναπτυσσόταν να προκηρυχτεί διεθνές νομικό συνέδριο , με κορυφαίους διεθνολόγους , όπως οι μειοψηφήσαντες το 2012 στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης δικαστές , στην υπόθεση Διστόμου – Φερίνι , ο πρώην πρόεδρος της Ιταλικής Δημοκρατίας , και πρόεδρος του Ανώτατου Ακυρωτικού Ιταλικού Δικαστηρίου, που το 2008 αποφάσισε ενάντια στην ετεροδικία και την κρατική ασυλία του Γερμανικού Δημοσίου , όταν οι πράξεις για τις οποίες ζητούνται αποζημιώσεις , έχουν ως βάση τα εγκλήματα πολέμου και τα εγκλήματα σε βάρος της ανθρωπότητας, οι Δικαστές του Ιταλικού Συνταγματικού Δικαστηρίου που έδωσαν μια ακόμη σωστή ερμηνεία στο ζήτημα αυτό το 2014 , και αρκετοί άλλοι Έλληνες και ξένοι.
Τέλος δεν υπάρχει ουδεμία νύξη για τα δικαιώματα που έχει η Ελλάδα, ως νικήτρια δύναμη , με βάση το καταστατικό του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, για να επιβάλει σε βάρος της Γερμανίας της αξιώσεις της, σε περίπτωση που η ηττημένη Γερμανία επιδεικνύει αδιαλλαξία.
Ας δούμε το πολιτικό μέρος του ζητήματος , το οποίο αποκτά μεγάλη επικαιρότητα , αφού στις 8 Σεπτεμβρίου 2016 προγραμματίζεται , στην Επιτροπή Αναφορών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, ακρόαση για το αν το ζήτημα των οφειλών της Γερμανίας προς την Ελλάδα θα παραπεμφθεί στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προς συζήτηση.
Δεν έχει αναληφθεί ούτε μία πρωτοβουλία ενεργοποίησης της συμμαχικής αλληλεγγύης . Τι θα μπορούσε να γίνει ;
Κι εδώ θα δώσω κάποια παραδείγματα πολιτικώς ορθής , συστημικής και «ρεαλιστικής» πολιτικής διαχείρισης , αφού από τα άλλα , τα υποδείγματα ,της αριστερής σκέψεις ο ΣΥΡΙΖΑ και η Κυβέρνηση έχουν πάρει οριστικό διαζύγιο.
Η Ελλάδα, ιδίως μετά το αποτέλεσμα του BREXIT , θα μπορούσε να κινητοποιήσει λόγω της κοινής ελληνοβρετανικής δράσης , μεγάλο μέρος της βρετανικής κοινής γνώμης. Θα μπορούσε να φέρει προ των ευθυνών του και τον Αμερικανικό παράγοντα, θυμίζοντας τους δεκάδες χιλιάδες ελληνοαμερικανούς στρατιώτες που πολέμησαν στην Ευρώπη και στον Ειρηνικό , αλλά και τους κομάντος που έδρασαν , είτε μεμονωμένα, είτε ως αυτόνομα κλιμάκια , όπως π.χ. στην περιοχή της Σπερχειάδας . Θα μπορούσε να θυμίσει στους Πολωνούς ότι έχει κοινό εθνικό ήρωα , τον Γεώργιο Ιβανώφ, αθλητή του Ηρακλή Θεσσαλονίκης , ο οποίος έδρασε στην κατεχόμενη Ελλάδα , όπου και εκτελέστηκε. Θα μπορούσε να θυμίσει και στους Γάλλους, ότι η Ελλάδα ,πέρα από το Μανώλη Γλέζο , τον, κατά την απερίγραφτη δήλωση του στρατηγού Ντε Γκωλ, πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης , έχει κοινή εθνική ηρωίδα με τους Γάλλους , την Ελέν Βαλιανό, της οικογένειας Βαλιάνου από την Κεφαλονιά , που βρήκε μαρτυρικό θάνατο ως μέλος των Μακί στη Γαλλία. Θα μπορούσε να απευθυνθεί στους Αυστραλούς και τους Νεοζηλανδούς , ιδίως με αφορμή τα 75 χρόνια από τη Μάχη της Κρήτης και τα φρικώδη εγκλήματα που ακολούθησαν την ανδρεία υπεράσπιση της μεγαλονήσου από τους κοινοπολιτειακούς στρατιώτες και τον πάνδημο συναγερμό του κρητικού λαού. Θα μπορούσε εν τέλει να μην απουσιάζει εκκωφαντικά από τις εκδηλώσεις για τη νίκη του Σοβιετικού Στρατού επί των ναζί και από τις σχετικές παρελάσεις στη Μόσχα , και να στέλνει αντιπροσωπείες , να διατηρεί περίπτερο σχετικό με το ζήτημα των επανορθώσεων .
Σε λίγες ημέρες, ο κ. πρωθυπουργός , προγραμματίζει σύνοδο των μεσογειακών χωρών της Ε.Ε. το Σεπτέμβρη. Μία από τις μεσογειακές Χώρες αυτές είναι και η Ιταλία. Κατά σύμπτωση , το Σεπτέμβρη είναι και η 73η μαύρη επέτειος ενός από τα πιο βάρβαρα εγκλήματα πολέμου που έλαβαν χώρα εντός της Ελληνικής Επικράτειας, της σφαγής των αιχμαλώτων της Μεραρχίας Άκουι Κεφαλονιά , από τις δυνάμεις της 1ης Μεραρχίας ορεινών καταδρομών «Εντελβάις» που κατέσφαξαν και κατέκαψαν τους συμπατριώτες του Ηπειρώτες , όχι μόνο στα Ζαγοροχώρια, το Κομμένο, τη Μουσιωτίτσα , αλλά και σε όλη την Ήπειρο γενικά . Την Κεφαλονιά , κάθε Σεπτέμβρη επισκέπτονται και οι εναπομείναντες διασωθέντες Ιταλοί βετεράνοι , οι απόγονοί τους , εφεδροπολεμιστικά σωματεία κ.λπ. Θα έπρεπε να διοργανωθεί με κάθε επισημότητα το σχετικό μνημόσυνο, με τις φιλαρμονικές του νησιού , τον καθολικό αρχιεπίσκοπο Αθηνών , τις στρατιωτικές μπάντες και των τριών σωμάτων του Στρατού , τους αντιπροσώπους , όλων των Εμπολέμων , και σε αυτή την τελετή να μεταβεί και ο κ. Πρωθυπουργός με τους ηγέτες των μεσογειακών χωρών της Ε.Ε.. βέβαια αυτά είναι ψιλά γράμματα για τον κ. πρωθυπουργό, που αρέσκεται πλέον να εγκαινιάζει «μεγάλα έργα», ευτυχώς όχι, ακόμη, με το μυστρί και να χορεύει καγκέλια , όπως κάποιοι όχι πολύ αριστεροί αλήστου μνήμης κύριοι.
Σε επίπεδο πολιτικής επικοινωνίας δεν υπάρχει ούτε ένα δημοσίευμα του Προέδρου της Βουλής , ή του Πρωθυπουργού, ή του Προέδρου της Επιτροπής στον διεθνή τύπο. Ούτε μία συνέντευξη. Δεν έχει προγραμματιστεί ούτε μία εκδήλωση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στο περιθώριο της ακρόασης στην Επιτροπή Αναφορών .
Εάν υπάρχει διάθεση , ακόμη και τώρα μπορεί να γίνει , το υλικό υπάρχει . Και διαφάνειες έχουμε , σε Αγγλικά και Γερμανικά, και Τον τύπο της Κατοχής μπορούμε να παρουσιάσουμε . Και τον πολεμικό τύπο . Και την Έκθεση Δοξιάδη. Και εκτεταμένο φωτογραφικό υλικό , και από τα επίσημα Γερμανικά Ομοσπονδιακά Αρχεία υπάρχει , και η Έκθεση Δοξιάδη, Και το βίντεο που παιζόταν στο Μετρό υπάρχει , μεταφρασμένο σε 11 γλώσσες, και ο χάρτης με τα 1.770 καμένα χωριά της Ελλάδας υπάρχει .
Διάθεση για σθεναρή διεκδίκηση και σοβαρότητα για σύντονη και συντονισμένη προσπάθεια δεν βλέπω να υπάρχει. Αλλά και πως να υπάρξει ; Από τη μία ο κ. Πρωθυπουργός , και άλλα πρώτης γραμμής στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ , υποστηρίζουν ότι θα διεκδικήσουν τις πολεμικές επανορθώσεις , και από την άλλη επιζητούν την εύνοια της κας Μέρκελ για το προσφυγικό . Από τη μία ελπίζουν στη Γερμανική στήριξη, ζητιανεύοντας μια ευνοϊκή αξιολόγηση με αντάλλαγμα νερώνειους , για τους εργαζομένους , νόμους στα εργασιακά, και από την άλλη υπόσχονται ότι θα ανακινήσουν το ζήτημα των επανορθώσεων , που είναι casus belli για τους Γερμανούς.
Κάτι δεν πάει καλά , αφού και σε διεθνές επίπεδο, οι γεωπολιτικές ανακατατάξεις ( σύνοδος του ΝΑΤΟ στη Βαρσοβία, Πραξικόπημα στην Τουρκία, Λυκοφιλία Ρωσίας – Τουρκίας ) , τα διαφαινόμενα προβλήματα στις Ευρωπαϊκές Οικονομίες, δεν καθιστούν ευνοϊκή αυτή τη συζήτηση.
Βέβαια, και ποτέ στον ελεύθερο βίο της η Ελλάδα δεν είχε το διεθνή συσχετισμό με το μέρος της και πάντοτε ήταν σε δύσκολη κατάσταση.
Σήμερα όμως , εκμεταλλευόμενη το δικονομικό αδιέξοδο, αλλά και το οικονομικό αδιέξοδο της Ελλάδας, η Γερμανία θα μπορεί να οχυρωθεί πίσω από την αδιαλλαξία της, προβαίνοντας σε «συγκινητικές», αλλά εντελώς ανέξοδες, καταδίκες του ναζιστικού φαινομένου.
Εκμεταλλευόμενη το ότι κατά το ουσιαστικό δίκαιο οι Ελληνικές Αξιώσεις είναι αδιάσειστες, η οποιαδήποτε Ελληνική Κυβέρνηση θα μπορεί να χρησιμοποιεί κατά το δοκούν το ζήτημα ως μοχλό πιέσεως , για εσωτερική κυρίως κατανάλωση. Όπως γινόταν και τις δεκαετίες του ’50 και του ΄60 , οπότε η διεκδίκηση εξευτελίστηκε , αφού έγινε ο μοχλός πίεσης για τα ανατολίτικα παζάρια των πολιτικάντηδων του μετεμφυλιακού κράτους.
Εκμεταλλευόμενος τη διαφορά ο «διεθνής παράγων» θα μπορεί να αποσταθεροποιεί κατά το δοκούν τις Ελληνογερμανικές Σχέσεις , αλλά και και το Ευρωπαϊκό Περιβάλλον
Μήπως πρόκειται για μια τέτοιου είδους πολιτική διαχείριση του θέματος, από την Κυβέρνηση , προκειμένου να στοχεύει στην ιδιόμορφη πολιτική αυτή διαχείριση του θέματος για να αναστρέψει τα καταστροφικά σε βάρος της δημοσκοπικά ευρήματα ; Μήπως το κάνει για να διεμβολίσει τις συνεπείς και ξεκάθαρες στο ζήτημα αυτό θέσεις της Λαϊκής Ενότητας και της Πλέυσης Ελευθερίας ;
Μήπως , πίσω από τις μεγαλόστομες διακηρύξεις για επανασύσταση του Εθνικού Γραφείου Δίωξης Εγκληματιών Πολέμου, υπάρχει και η ελπίδα του βολέματος κάποιων «ημετέρων» ;
Σε τι αποσκοπεί η ανακίνηση αυτού του μεγάλου πολιτικού ζητήματος , όταν δεν τονίζεται το πιο πολιτικό ζήτημα , δηλαδή , ο καθολικός και παλλαϊκός αντιφασιστικός αγώνας του Ελληνικού Λαού η πατριωτική πολεμική προσπάθεια της Εθνικής Αντίστασης.
Γιατί από ένα πολιτικό όργανο όπως η Βουλή χρειάζεται και σαφές πολιτικό μήνυμα για τη διεκδίκηση που να καθιστά σαφές ότι ο Ελλνικός Λαός ποτέ δεν συνθηκολόγησε και ότι η ναζιστική επίθεση σε βάρος του Ελληνικού Λαού προήλθε από την συνειδητή εγκληματική επιλογή της ναζιζστικής Γερμανικής πολεμικής μηχανής να ελέγξει και να καταβάλει την αυτή τη μοναδική στην κατεχόμενη Ευρώπη πολεμική προσπάθεια.
Ο πρωτότυπος Χάρτης του 1946 που έχω καταθέσει στη Διακομματική Επιτροπή το 2016 και παριστά τα 1.770 , ολικώς ή μερικώς κατεστραμμένα, χωριά και πόλεις της Ελλάδας είναι αψευδής απόδειξη αυτής της άποψης και θα μπόρούσε να αποτελέσει σημαντικό εφόδιο της Ελληνικής Εξωτερικής Πολιτικής και της κοινοβουλευτικής διπλωματίας.
Τέλος , χρειάζεται αγωνιστικότητα , σθένος και αποφασιστικότητα στη διεκδίκηση. Μέσα σε ένα καθεστώς πλήρους εξάρτησης από την γερμανοκρατούμενη Ε.Ε., το Ευρωατλαντικό , βλέπε γερμανοατλαντικό, ΝΑΤΟ, πλήρους εξαθλίωσης του Λαού μας και υποβάθμισης της Πατρίδας μας από το καθεστώς των μνημονίων, έχω τεράστια αμφιβολία για το κατά πόσο μπορεί να επιδειχθεί μια τέτοια στάση.
Και η οποιαδήποτε άλλη στάση θα οδηγήσει τον Ελληνικό Λαό σε άλλη μία μεγάλη ήττα και μία συντριπτική απογοήτευση.
*Ο Σαράντος Θεοδωρόπουλος,είναι, δικηγόρος και μέλος του προεδρείου της Πανελλήνιας Ενωσης Δικηγόρων για τις Γερμανικές Αποζημιώσεις
