του ΚΩΣΤΑ ΜΕΛΑ*
Εν όψει του Eurogroup της 26ης Ιανουαρίου ,η κυβέρνηση ετοιμάζει μια συμβιβαστική πρόταση , προκειμένου να ξεπαγώσει η διαπραγμάτευση για την β’ αξιολόγηση. Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να έχει αντιληφθεί ότι πρωτεύουσα για αυτήν σημασία έχει η υποστήριξη του αφηγήματός της (και του μνημονιακού προγράμματος) : κλείσιμο της β’ αξιολόγησης, υιοθέτηση των βραχυπρόθεσμων μέτρων για το χρέος, ένταξη στην πολιτική της ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, αύξηση του κλίματος εμπιστοσύνης στην ελληνική οικονομία όπου κοινή είναι η διαπίστωση ότι υπάρχει κατάσταση σταθεροποίησης και μεγεθυντικής προοπτικής, είσπραξη της δόσης των 6,1 δις για κάλυψη των χρηματοδοτικών της αναγκών που τον Ιούλιο αγγίζουν τα 6,7 δις ευρώ και δυνατότητα, μετά από όλα αυτά, προετοιμασίας για την πρώτη «καλυμμένη» έξοδο στις αγορές προκειμένου να είναι σε θέση να καλύψει μόνη της την αναχρηματοδότηση των αναγκών της μετά τη λήξη του προγράμματος το καλοκαίρι του 2018.
Η εκτίμηση ότι η ελληνική κυβέρνηση έχει σχεδόν (;) αποφασίσει να υποστηρίξει το αφήγημά της δεν οφείλεται μόνο σε απλή πληροφόρηση, αλλά εδράζεται, πρωτίστως, σε απλές κινήσεις που οδηγούν λογικά , στην εξυπηρέτηση δύο στόχων: στη διατήρηση στην εξουσία και στη δημιουργία επιχειρημάτων ικανών να αντιμετωπίσει τα πυρά της αντιπολίτευσης αν τελικά το αφήγημα θα έχει αίσιο τέλος.
Η συμβιβαστική πρόταση για την ελληνική κυβέρνηση, έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, (ανυποχώρητο ΔΝΤ ως προς τις απόψεις του βασικά για τη βιωσιμότητα του χρέους και επιμονή σειράς χωρών της ευρωζώνης για την παραμονή του ΔΝΤ) περιλαμβάνει:
1.Την υιοθέτηση , μέσω νόμου, ενός «ειδικού» κόφτη ο οποίος θα χρησιμοποιείται άμεσα, από τον υπουργό Οικονομικών, σε περίπτωση δημοσιονομικών αποκλίσεων. Έτσι θα λαμβάνονται άμεσα διορθωτικά μέτρων με έμφαση στην περικοπή του αφορολόγητου μισθωτών και συνταξιούχων αλλά και στο ψαλίδισμα της «προσωπικής διαφοράς» που εξακολουθούν να εισπράττουν οι σημερινοί συνταξιούχοι. Σημειώνω ότι πρόκειται για πάγιες απαιτήσεις του ΔΝΤ. Ο κόφτης αυτός θα τεθεί ισχύ μετά τη λήξη του προγράμματος (από το καλοκαίρι του 2018) και για όσο χρονικό διάστημα συμφωνηθεί ότι η Ελλάδα θα πρέπει να «παράγει» πρωτογενή πλεονάσματα της τάξεως του 3,5%. Το «παρήγορο» στοιχείο για την ελληνική κυβέρνηση είναι ότι σε περίπτωση που θα συμφωνήσουν και οι υπόλοιποι θεσμοί στο να παραταθεί (και να εξειδικευτεί περαιτέρω) ο κόφτης, η ελληνική Βουλή δεν θα χρειαστεί να ψηφίσει εδώ και τώρα νέα μέτρα.
- Την περαιτέρω εξειδίκευση του πακέτου με τα μεσοπρόθεσμα μέτρα προκειμένου το ελληνικό χρέος να χαρακτηριστεί ως βιώσιμο, από τη μεριά του ΔΝΤ. Αυτή είναι απαραίτητη προϋπόθεση και για να συμμετέχει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο στο 3ο ελληνικό πρόγραμμα και για να αποφασίσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα τη συμμετοχή των ελληνικών ομολόγων στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, το οποίο θα διαρκέσει μέχρι το τέλος του 2017. Αν γίνει αποδεκτή η συμβιβαστική πρόταση της κυβέρνησης που αναφέραμε προηγουμένως, υπάρχει η πιθανότητα να επέλθει συμφωνία. Μάλιστα ενθαρρυντικές είναι οι δηλώσεις του Μ. Ντράγκι την Πέμπτη σχετικά με τη βιωσιμότητα του χρέους όλων των χωρών της ευρωζώνης.
- Την ολοκλήρωση της β’ αξιολόγησης και την εκταμίευση των απαιτούμενων κονδυλίων ώστε να εξασφαλιστούν οι χρηματοδοτικές ανάγκες της χώρας μέχρι και τον Ιούλιο
Εφόσον προκύψει έδαφος συνεννόησης στο Eurogroup της επόμενης Πέμπτης -κυρίως στο μείζον θέμα που έχει προκύψει και το οποίο αφορά τους δημοσιονομικούς στόχους μετά το 2018- το βάρος θα πέσει στο άμεσο κλείσιμο των θεμάτων που έχουν παραμείνει ανοικτά από την ατζέντα της β’ αξιολόγησης. Το ότι συνεδριάζει ο ESM τη Δευτέρα 23.01.2017 προκειμένου να γίνει η εξέταση των κανόνων που θα ισχύσουν σε όλα τα μέτρα που θα ληφθούν, περιλαμβανομένης της τιμολόγησης και της χρηματοδότησής τους, εξασφαλίζοντας ότι το κόστος που σχετίζεται με τα μέτρα θα «απομονωθεί» και θα περάσει στην Ελλάδα και ότι τα άλλα κράτη μέλη του ESM δεν θα αναλάβουν επιπλέον κόστος, όπως απορρέει στην απόφαση του Eurogroup, ίσως αποτελεί μήνυμα ότι υπάρχει έδαφος συνεννόησης.
Εκτός από τα εργασιακά, συμβιβασμοί θα χρειαστούν από την ελληνική πλευρά και σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν για να κλείσει το δημοσιονομικό κενό του 2018. Το ποσό του κενού προσδιορίζεται σε τουλάχιστον 700 εκατ. ευρώ από τους ευρωπαϊκούς θεσμούς και ενώ δεν έχουν αποσαφηνιστεί οι θέσεις του ΔΝΤ.
*Ο Κώστας Ι. Μελάς είναι διδάκτορας (Ph.D) του τμήματος Αστικής και Περιφερειακής Ανάπτυξης του Παντείου Πανεπιστημίου με ειδίκευση στα Διεθνή Νομισματικά. Τίτλος της Διδακτορικής Διατριβής: “Συναλλαγματικές Εξελίξεις στην Ελλάδα 1974-1985”. Κάτοχος Μεταπτυχιακού Τίτλου (M.Sc.) του Ινστιτούτου Περιφερειακής Ανάπτυξης του ιδίου Πανεπιστημίου με ειδίκευση στο Διεθνές και Διαπεριφερειακό Εμπόριο. Τίτλος της Μεταπτυχιακής Διατριβής: “Θεωρίες Διεθνούς και Διαπεριφερειακού Εμπορίου”. Πτυχιούχος της Σχολής Οικονομίας και Εμπορίου του Πανεπιστημίου Φλωρεντίας (Ιταλίας), με ειδίκευση στην Αγροτική Οικονομική Ανάπτυξη. Τίτλος Πτυχιακής Διατριβής: “Vicende e condizioni dell’ agricoltura greca”. Διδάσκει στο Πανεπιστήμιο από το 1990. Έχει διδάξει στο Τμήμα Πολιτικών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου τα μαθήματα “Μακροοικονομία” και “Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις” (1990-1993). Επίσης έχει διδάξει στο Τμήμα Οικονομικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Πειραιά τα μαθήματα “Νομισματική Θεωρία και Πολιτική”, “Θεωρία Οικονομικής Πολιτικής”, “Παγκοσμιοποίηση και Διεθνής Ανταγωνισμός” και “Ειδικά Θέματα Μακροοικονομίας” (1997-2009). Επίσης διδάσκει στο Μεταπτυχιακό του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών του Παντείου Πανεπιστημίου τα μαθήματα “Παγκοσμιοποίηση της Οικονομίας” και “Διεθνής Χρηματοοικονομική” (2001-σήμερα). Εργάσθηκε ως Σύμβουλος Διοίκησης της Εμπορικής Τραπέζης. Την περίοδο 1996-2005 διετέλεσε Διευθυντής του Επιμορφωτικού Τραπεζικού Ινστιτούτου της ίδιας τράπεζας, διδάσκοντας παράλληλα τα μαθήματα: “Διεθνής Τραπεζική”, “Τραπεζική Χρηματοοικονομική Διοικητική” και “Διεθνείς Οικονομικές Σχέσεις”. Έχει διδάξει επίσης στο μεταπτυχιακό πρόγραμμα του University at Urbana, Derivates και Bank Management. Είναι Πρόεδρος του Ομίλου Πολιτικού και Οικονομικού Προβληματισμού. Έχει δημοσιεύσει μεγάλο αριθμό ερευνητικών εργασιών και άρθρων σε επιστημονικά περιοδικά και σε πρακτικά συνεδρίων, ενώ έχει επιμεληθεί μεγάλο αριθμό βιβλίων.
