του Κωνσταντίνου Κουσκούκη*
Η επιμένουσα εξάπλωση της Covid-19 επιβάλλει όλο και περισσότερες επιχειρήσεις να υιοθετούν την επιλογή της τηλεργασίας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρουν οι τεχνολογίες καθόσο άτομα κάθε ηλικίας, εφόσον το αντικείμενο της εργασίας τους το επιτρέπει, ασκούν τα εργασιακά τους καθήκοντα εξ αποστάσεως , είτε αποκλειστικά είτε εκ περιτροπής, υπό το φάσμα της ψυχικής δυσφορίας.
Η τηλεργασία απλώνεται παντού, μη αναγνωρίζοντας σύνορα, επιβάλλεται όμως να περιορίσουμε την ανεξέλεγκτη εφαρμογή της και να θέσουμε κανόνες λειτουργίας στη νέα μορφή απασχόλησης για τους υβριδικούς εργαζόμενους. Η ψηφιακή επικοινωνία έχει διαμορφώσει ένα νέο modus vivendi καθόσο η πρόοδος της τεχνολογίας και η έλευση του 5G στη χώρα μας δείχνουν ότι όλα είναι εφικτά με απόσταση, αποφεύγοντας τον συγχρωτισμό με τους συναδέλφους καθόσο λειτουργεί ως βαλβίδα ψυχολογικής εκτόνωσης και αποσυμπίεσης.
Το μέλλον της εργασίας είναι αβέβαιο ως μια ψηφιακή βόμβα που ενεργοποιήθηκε και ενώ η επιστροφή στο γραφείο είναι αναπόφευκτη με προβλήματα υπερμετάδοσης της Covid-19 στον κλειστό εργασιακό χώρο, η τηλεργασία για ένα μεγάλο ποσοστό εργαζομένων ήρθε για να μείνει. Το Διεθνές Γραφείο Εργασίας (ILO) προειδοποιεί ότι οι επιπτώσεις, τόσο για την απασχόληση όσο και για την υγεία των υβριδικών εργαζομένων, θα επηρεάσουν την κοινωνική οργάνωση στη μετά COVID εποχή, χωρίς επιστροφή.
Η ψηφιακή κατ΄οίκον απασχόληση θα βιώνεται ως ελευθερία με ανακούφιση από τους ψηφιακά εκπαιδευμένους και ως κόλαση με επιβάρυνση για όσους είναι ψηφιακά απαίδευτοι, όπως στο παρελθόν τα «μπλε» και τα «άσπρα κολάρα», ενώ αυξάνεται το αίσθημα εσωστρέφειας και απομόνωσης καθημερινά στις ανθρώπινες σχέσεις με θετικές και αρνητικές προεκτάσεις.
Οι θετικές προεκτάσεις είναι το όφελος χρόνου μετακίνησης, τα μειωμένα ή μηδενικά έξοδα μετακίνησης και εμφάνισης, η αύξηση παραγωγικότητας, η καλύτερη συναισθηματική κατάσταση και η μεγαλύτερη αίσθηση ελέγχου με κίνητρο την περαιτέρω εκμάθηση ψηφιακών προγραμμάτων και αναβάθμιση των δεξιοτήτων.
Οι αρνητικές προεκτάσεις είναι η απομόνωση, η επιβάρυνση σωματικής, πνευματικής και ψυχικής υγείας, αύξηση της συναισθηματικής πίεσης, η κακή συνδεσιμότητα και η παρουσία ατόμων που εξαρτώνται από τη φροντίδα του εργαζόμενου με και οι ενδοοικογενειακές τριβές και εντάσεις.
Η τηλεργασία μεταμορφώνει τον κόσμο της εργασίας αφ΄ ενός με τον άνθρωπο να απαιτεί προσωπικά οφέλη εργαζόμενος όπως και όπου θέλει και αφετέρου τις νεοφυείς, μικρές, μεσαίες και μεγάλες πολυεθνικές επιχειρήσεις, να επιδικώκουν να αυξήσουν την παραγωγικότητα, την αποδοτικότητα και την ευέλικτη εργασία.
Το Υπουργείο Εργασίας με την εφαρμογή της ψηφιακής κάρτας εργασίας, επιδιώκει την διευθέτηση του χρόνου εργασίας σε 4 ημέρες απασχόλησης και ελαστικό ωράριο κατόπιν όμως αιτήματος του εργαζόμενου και την καταγραφή των υπερωριών online ως «κλειδωμένων» υπερωριών, τις οποίες ο εργοδότης οφείλει να πληρώσει ή να συμψηφίσει δημιουργώντας μια «τράπεζα χρόνου» και να τις διαβιβάσει στο online σύστημα «Εργανη II», ενώ ο εργαζόμενος θα τηρεί το δικαίωμα της ηλεκτρονικής αποσύνδεσης.
Η Κυβέρνηση παράλληλα επεξεργάζεται την παροχή ψηφιακής visa με βάση εισοδηματικά και φορολογικά κίνητρα για την προέλκυση ψηφιακών νομάδων, δηλαδή των εργαζομένων εξ αποστάσεως, χωρίς να εδρεύουν σε συγκεκριμένη τοποθεσία καθόσο βιώνουμε την 4η βιομηχανική επανάσταση στην εποχή του 21ο αιώνα, με την παντοδυναμία του διαδικτύου, των social media, δημιουργώντας μια νέα εικονική κοινωνία.
Οι ψηφιακές πλατφόρμες άρχισαν να γίνονται ρυθμιστές των τάσεων σε πολιτικό, κοινωνικό, ηθικό και προσωπικό επίπεδο γι΄αυτό επιβάλλεται έλεγχος για τη διασφάλιση μιας υγιούς εικονικής κοινωνίας, μέσα από κανόνες που προάγουν την ελευθερογνωμία και
εξασφαλίζουν την ακεραιότητα της προσωπικότητας ενώ παράλληλα αποθαρρύνουν την ασυδοσία, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους μέσω ενός θεσμικού οργάνου, με ευρωπαϊκή φυσιογνωμία, που θα ακολουθεί ένα κοινό σύστημα ρυθμιστικών κανόνων.
Η εξειδικευμένη αυτή αρχή, η οποία πέρα από την κατάρτιση ενός βασικού χάρτη δικαιωμάτων και υποχρεώσεων τόσο σε επίπεδο ψηφιακής πλατφόρμας όσο και σε επίπεδο χρήστη, θα πρέπει να ασκεί κατασταλτικό και προληπτικό έλεγχο για να ισχύει η αποκατάσταση των ισορροπιών μέσα στην εικονική κοινωνία, όπως ακριβώς γίνεται και στην πραγματική ζωή, σε πλαίσιο ανθρωπίνων αξιών συμβατό με την Εθνική και Ευρωπαϊκή νομοθεσία.
Εύχομαι ολόψυχα το ανέσπερο φως της Ανάστασης να φωτίζει τον δρόμο της αλληλεγγύης στην εποχή της κοινωνικής απομόνωσης για ψυχική και πνευματική ανάταση ώστε να αντιπαρέλθουμε την λαίλαπα της πανδημίας, ατενίζοντας το μέλλον με αισιοδοξία και ελπίδα.
*Ο Κωνσταντίνος Κουσκούκης είναι Καθηγητής Δερματολογίας – Νομικός – Πρόεδρος της ΕλληνικήςΑκαδημίας Ιαματικής Ιατρικής –Πρόεδρος Ελληνικού Συνδέσμου Τουρισμού Υγείας
