Του Θεόδωρου Στάθη*
Διανύουμε μια κρίσιμη περίοδο στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, και το μέλλον της αφορά την Ελλάδα και την Κύπρο. Οι παίκτες με πρωταγωνιστικό ρόλο στις εξελίξεις είναι οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Κίνα, η Γαλλία (όλα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών), και σε δευτερεύοντα ρόλο, μερικές φορές κομπάρσου, ένθεν κακείθεν είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), η Τουρκία, η Ελλάδα, το Ισραήλ, η Αίγυπτος, η Κύπρος, η Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ιράν.
Ποιο είναι το διακύβευμα;
Ανέκαθεν η περιοχή αυτή, όπου ενώνονται η Ευρώπη, η Ασία και η Αφρική, αποτελεί κάτι σαν την Πηνελόπη του Οδυσσέα. Διαθέτει σημαντικά γεωστρατηγικά προσόντα και τελευταίως και ενεργειακά. Γι’ αυτό και η πληθώρα των υποψήφιων εραστών. Σε αυτήν δεδομένος είναι ο ανταγωνισμός Ανατολής – Δύσης.
Η Ρωσία έχει βάλει για τα καλά πόδι:
1. Στη Συρία με πρόσχημα την σωτηρία του «νόμιμου» άρχοντα, κληρονομικώ δικαίω, και στυγνού δικτάτορα Άσαντ που ευθύνεται για τη μεγάλη καταστροφή που υπέστη η Συρία από τον εμφύλιο πόλεμο, όπου πήραν μέρος οι τρομοκράτες ισλαμιστές (ISIS) με τους οποίους η Τουρκία συνεργάστηκε και συνεργάζεται.
2. Στην Τουρκία με τους S-400 και το πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας κόστους $22 δισ., ενώ προσφέρει για αγορά στην Τουρκία τα αεροσκάφη Su-35 και Su-37.
3. Στη Λιβύη με μισθοφορικό στρατό.
Οι ΗΠΑ του Τραμπ εφάρμοσε πολιτική προσωπικών σχέσεων με τον Πούτιν, τον Ερντογάν, τους συντηρητικούς ηγέτες του Ηνωμένου Βασιλείου και πολιτική ξεπουλήματος, όπως αυτό των Κούρδων συμμάχων της στο πλαίσιο της αποχώρησής τους από τη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Ο Ντόναλντ Τραμπ είχε πιο φιλικές σχέσεις με τον Πούτιν παρά με αρχηγούς χωρών του ΝΑΤΟ.
Με την εκλογή του Μπάϊντεν οι ΗΠΑ στην περιοχή δείχνουν να επιθυμούν το ξαναζωντάνεμα της παρουσίας τους, χωρίς αυτό να είναι ακόμα ξεκάθαρο, εάν κρίνει κανείς από τις πρόσφατες ανακοινώσεις τους σχετικά με την, σε κάποια κοντινή στιγμή στο μέλλον, αποχώρηση των αμερικανικών στρατευμάτων από το Ιράκ. Το ίδιο μπορεί κανείς να πει και για τον τομέα της ενέργειας, όπου επικρατούν δυο απόψεις, εξίσου ισχυρές. Η μια θεωρεί ότι το φυσικό αέριο έχει ακόμα μέλλον και επομένως οι ΗΠΑ θα πρέπει να επιδείξουν ζωηρό ενδιαφέρον για τις ενεργειακές πηγές στην περιοχή. Πιο συγκεκριμένα να ενισχύσει τις προσπάθειες του Φόρουμ Φυσικού Αερίου της Νοτιοανατολικής Μεσογείου (EMGF=Eastern Mediterranean Gas Forum) και στο οποίο συμμετέχουν Κύπρος, Αίγυπτος, Γαλλία, Ελλάδα, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία κ.λπ. πλην της Τουρκίας. Η άλλη θέση στέκεται αρνητικά στη χρήση του φυσικού αερίου για προστασία του περιβάλλοντος. Ποια θα επικρατήσει θα φανεί στο μέλλον.
Η Τουρκία από την άλλη μεριά προσπαθεί να αναβιώσει την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Στα Βαλκάνια έχει αυξήσει την επιρροή της στις μουσουλμανικές χώρες Αλβανία, Κόσοβο και Βοσνία, ενώ διατηρεί αυξημένη παρουσία στα Σκόπια. Γι’ αυτό και προσπαθεί, πέρα από του να εξασφαλίσει περισσότερους πόρους από την ΕΕ, να πλημμυρίσει την Ελλάδα με ισλαμιστές μετανάστες και μαζί με την υπάρχουσα μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα, την οποία η Τουρκία από καιρό έχει βαφτίσει τουρκική, παρά του ότι η συνθήκη της Λωζάννης την αναφέρει ρητά ως μουσουλμανική, να αυξήσει τις απαιτήσεις της. Διαθέτει βάσεις στην Αφρική -Αιθιοπία και Λιβύη- και σημαντική παρουσία στο Αζερμπαϊτζάν, κρίνοντας από τις εξελίξεις στο Ναγκόρνο Καραμπάχ.
Προφανώς δεν νοείται Οθωμανική αυτοκρατορία χωρίς να υποστηρίζεται από δικές της πηγές ενέργειας. Γι’ αυτό και η πολιτική της εδώ είναι προκλητικότατα επιθετική, αγνοώντας επιδεικτικά το Δίκαιο για τη Θάλασσα. Για την Τουρκία τα νησιά δεν έχουν δική τους ΑΟΖ, κυρίως γιατί το Καστελόριζο της χαλάει τα σχέδια, τα οποία συνδέονται με την ενοποίηση του θαλάσσιου χώρου που εκτείνεται μέχρι και την περιοχή της Κύπρου, η οποία, κατά την Τουρκία, δεν διαθέτει ΑΟΖ! Άλλωστε το παράνομο τούρκο-λιβυκό μνημόνιο και η στρατιωτική της βάση στη Λιβύη έχει ως στόχο τον έλεγχο ενεργειακών πηγών της Λιβύης.
Σύντομα γίνεται στη Γενεύη η συνάντηση για το Κυπριακό. Η Τουρκία προωθεί την δημιουργία δύο κρατών για να πάρει αυτό που επιθυμεί ο Τούρκος δημοσιογράφος της Χουριέτ Yusuf Kanli: δυο κράτη μέλη της ΕΕ, de facto ομοσπονδία όπως αναφέρει, αφού στην πραγματικότητα ο πληθυσμός των δυο κρατών θα μπορεί να κυκλοφορεί ελεύθερα στα δυο κράτη, να διαθέτουν ιδιοκτησίες και να δημιουργούν επιχειρήσεις, ενώ ο τουρκικός στρατός, όπως λέει, θα παραμείνει εκεί που είναι σήμερα για να εξασφαλίζει την ασφάλεια των δυο κρατών με εντολή της ΕΕ, δίνοντας στην Τουρκία την ιδιότητα του ΕΕ-μέλους μόνον, μας κάνει τη χάρη, για την Κύπρο! Βέβαια βάλλει και κατά των Τουρκοκυπρίων που δεν συμφωνούν με τις τουρκικές θέσεις. Αυτούς τους θεωρεί ότι προσβλήθηκαν από το σύνδρομο της Στοκχόλμης! (Αφορά αιχμαλώτους που σύντομα αγαπούν τους δυνάστες τους). Μα αν οι Τουρκοκύπριοι πάσχουν από το σύνδρομο της Στοκχόλμης αυτό προφανώς θα οφείλεται στην τουρκική αιχμαλωσία τους. Το ότι δεν αγαπούν τις βλέψεις των Τούρκων σημαίνει πως δεν πάσχουν από κανένα σύνδρομο παρά μόνον αυτό της έλλειψης της ελευθερίας τους από τον τουρκικό ζυγό.
Τα αναφέρω όλα αυτά έτσι ώστε η Ομογένεια να γνωρίζει τι διακυβεύεται στην περιοχή και να σκεφτούν πώς μπορούν να βοηθήσουν όσο είναι ενωρίς.
* Ο Θεόδωρος Στάθης έζησε για χρόνια στις ΗΠΑ. Είναι πρώην βουλευτής Λάρισας με το ΠΑΣΟΚ, ενώ διετέλεσε υφυπουργός Εθνικής Άμυνας, αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού και υπουργός Γεωργίας.
Το άρθροο δημοσιεύτηκε στον ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΡΥΚΑ, της Νέας Υόρκης
