του Θεόδωρου Στάθη*
Βαίνουμε ολοταχώς προς την 20ή Ιουλίου και οι προβλέψεις ως προς το τι θα συμβεί δίνουν και παίρνουν. Ο Ερντογάν με τις καθημερινές μεταβαλλόμενες δηλώσεις του προσπαθεί να δοκιμάσει μέχρι πού μπορεί να τραβήξει το σχοινί. Οι τελευταίες δηλώσεις του κάνουν αναφορά για μια επίσκεψη στην κατεχόμενη Κύπρο με στόχο να εορτάσει τη θρησκευτική εορτή του με τους Κύπριους ομόθρησκους. Οι μεταβαλλόμενες δηλώσεις του πρέπει να είναι αποτέλεσμα των δηλώσεων της ΕΕ και των ΗΠΑ για κυρώσεις και πρέπει να αναμένουμε, εάν αυτές που γίνονται και διά της διπλωματικής οδού διαθέτουν τα απαραίτητα χαρακτηριστικά, ότι η μέθοδος αυτή μπορεί να παράξει απτά αποτελέσματα. Κάτι που, επίσης, σηματοδοτεί ότι ο Ερντογάν δεν είναι και τόσο ανεξέλεγκτος όσο θέλουν κάποιοι να τον παρουσιάζουν. Από τη μια η κατάσταση της τουρκικής οικονομίας και της δημοκρατίας αφενός και από την άλλη λόγω των προκλήσεων στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο αφετέρου ο Ερντογάν έχει δημιουργήσει ένα εχθρικό ή τουλάχιστον ένα μη φιλικό περιβάλλον για τον εαυτό του στο Δυτικό Κόσμο. Την επιστολή των γερουσιαστών, παραδείγματος χάριν, προς τον πρόεδρο Μπάιντεν δεν μπορεί κανείς να την παραβλέψει. Ούτε ακόμα και ο ίδιος ο πρόεδρος Μπάιντεν.
Με την αλλαγή φρουράς στις ΗΠΑ ο Ερντογάν έχασε τον πιο σημαντικό σύμμαχο. Αλλά ως αποτέλεσμα των αμερικανικών εξελίξεων παρατηρείται και μια πιο επιθετική πολιτική στο θέμα αυτό από την πλευρά της ΕΕ. Εάν αυτό θα έχει συνέχεια θα το διαπιστώσουμε από τις ίδιες τις εξελίξεις. Πάντως, οι πιέσεις προς τον Ερντογάν φαίνεται πως διαθέτουν διευρυμένα χαρακτηριστικά. Δεν παρατηρούμε μόνον την στροφή του σε ό,τι αφορά τη μορφή της πολιτικής του στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, αλλά και εσωτερικά, φτάνοντας ακόμα και στην παύση του πρύτανη του πανεπιστημίου του Βοσπόρου που ο ίδιος τον είχε πριν λίγο καιρό διορίσει.
Φαίνεται, την άποψη του Ντράγκι, πρωθυπουργού της Ιταλίας, περί τον Ερντογάν ως δικτάτορα να την συμμερίζονται και άλλοι σημαντικοί Δυτικοί ηγέτες και ιδίως ο πρόεδρος Μπάιντεν που έβαλε εξ αρχής το ζήτημα της δημοκρατίας ψηλά στην ημερήσια διάταξή του. Δεν είναι δα και τόσο δύσκολο να καταλήξει κανείς σε ένα τέτοιο συμπέρασμα. Παρά τη χρήση της ομπρέλας του θρήσκου ισλαμιστή ο Ερντογάν δεν μπορεί να κρύψει τον πραγματικό του εαυτό. Μόλις χθες ο Ακάρ, υπουργός Αμυνας της Τουρκίας, αποκάλυψε ότι απέλυσαν ή έστειλαν στις φυλακές το 80% των πιλότων της στρατιωτικής αεροπορίας τους. Οι Δυτικοί γνωρίζουν ότι ο Ερντογάν είναι ένας καθαρόαιμος ακραίος ισλαμιστής που συνεργάζεται με τους τρομοκράτες ισλαμιστές και τους γκριζολυκότουρκους του Μπαχτσελή που αποτελούν τους Ναζί της Τουρκίας. Οι Δυτικοί δεν απεμπολούν εύκολα την Τουρκία στην οποία έχουν επενδύσει πολλά, αλλά μπορούν να ζήσουν χωρίς αυτόν εάν το χαλινάρι που προσπαθούν να του βάλουν δεν λειτουργήσει.
Πρόσφατα, μια δημοσιογραφική έρευνα του Μανώλη Κωστίδη που δημοσιεύτηκε στην «Καθημερινή» ο Ερντογάν φαίνεται να ανακαλύπτει και την ύπαρξη του διεθνούς δικαίου για τη θάλασσα και ότι δεν θα έβλεπε αρνητικά την παραπομπή διευθέτησης της ΑΟΖ με την Ελλάδα στο Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης, εάν η ελληνική πλευρά αποδεχτεί τις ίδιες αρχές με αυτές που εφάρμοσε για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο! Προφανώς, η δήλωση του Τούρκου Υπουργού Ενέργειας για την δήθεν μη ύπαρξη αποθεμάτων φυσικού αερίου ή πετρελαίου στην εν λόγω περιοχή να διευκολύνει τον Ερντογάν να καταπιεί αυτά που μέχρι πρότινος διεκήρυττε περί νήσων του Αιγαίου που δεν διαθέτουν δική τους υφαλοκρηπίδα. Αυτά απλώς κατ’ αυτόν κάθονταν μέχρι σήμερα στην τουρκική υφαλοκρηπίδα.
Όσο η δημοφιλία του στο εσωτερικό της Τουρκίας κατακρημνίζεται και όσο οι Δυτικές πιέσεις θα διαθέτουν περιεχόμενο άλλο τόσο θα βλέπουμε τέτοιες μεταμορφώσεις του Ερντογάν. Και εδώ τόσο η Ελλάδα όσο και η Κύπρος θα πρέπει να αξιοποιήσουν στο έπακρο τα μέσα που τις δίνονται, τόσο στο πλαίσιο της ΕΕ, όσο και στο πλαίσιο των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, καθώς και σε αυτά των νέων συμμαχιών στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο και πέραν αυτής, για να διασφαλίσουν ένα αίσιο τέλος στα ζητήματα που τις αφορούν.
Η πολιτική της αποτροπής είναι, επίσης, ένας άλλος τομέας όπου γίνονται σημαντικά διορθωτικά βήματα και εδώ θα πρέπει να ξεκαθαριστεί μια και καλή ότι η αποτρεπτική ισχύς δεν δημιουργείται για να απειλεί αλλά για να αποθαρρύνει. Δυστυχώς κάποιοι δεν έχουν μάθει τίποτα από την τραγωδία της Μικρασιατικής καταστροφής, που την επικαλούνται κιόλας ως παράδειγμα προς αποφυγήν για τους λάθος λόγους, ούτε από την επιχείρηση «Αττίλα» στην Κύπρο το 1974. Τόσο στη Μικρασιατική καταστροφή όσο και στην τραγωδία της Κύπρου οι ίδιες δυνάμεις δούλεψαν για την επαναφορά δυνάμεων στην εξουσία που ήταν στη δούλεψή τους, ώστε να είναι εύκολη για αυτές στη συνέχεια το στρίβειν και ο εναγκαλισμός τους στη μια περίπτωση με τον Ατατούρκ και στην άλλη με την επιχείρηση «Αττίλα».
* Ο Θεόδωρος Στάθης έζησε για χρόνια στις ΗΠΑ. Είναι πρώην βουλευτής Λάρισας με το ΠΑΣΟΚ, ενώ διετέλεσε υφυπουργός Εθνικής Αμυνας, αναπληρωτής υπουργός Πολιτισμού και υπουργός Γεωργίας. Είναι διδάκτωρ του Columbia University και πρόεδρος του Ιδρύματος Μεσογειακών Μελετών.
Το άρθρο δημοσιεύεται στον ΕΘΝΙΚΟ ΚΗΡΥΚΑ της Νέας Υόρκης
