Πρίν λίγο καιρό παρατηρήσαμε όλοι μια μαζική εκστρατεία κατά των πλαστικών καλαμακιών μίας χρήσης με αποτέλεσμα την σταδιακή εξάλειψη και απαγόρευση τους έως το καλοκαίρι του 2021 – τουλάχιστον στην ΕΕ.
Η πολύ ξεχασμένη τάση αυτή κατά των πλαστικών καλαμακιών βασίστηκε σε αστρονομικούς αριθμούς: 500 εκατομμύρια καλαμάκια που χρησιμοποιούνται κάθε μέρα μόνο στις ΗΠΑ (δεν συζητάμε για τα περίπου 150εκ.πλαστικά καλαμάκια που χρησιμοποιούνται ετησίως στην Ελλάδα), με περισσότερα από μισό δισεκατομμύριο πλαστικά καλαμάκια να καταναλώνονται και να απορρίπτονται, κάθε μέρα σε ολόκληρο τον κόσμο.
Περίπου 8,3 δισεκατομμύρια πλαστικά καλαμάκια είχαν φτάσει να μολύνουν τις όμορφες παραλίες του πλανήτη. Η αντίδραση κατά των καλαμακιών φαινόταν να οδηγείται από τις τρομερές επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον ειδικότερα αλλά και την επιρροή τους στην τροφική αλυσίδα (και στην χώρα και το πιάτο μας).
Ο εξοπλισμός ατομικής προστασίας (ΜΑΠ) το 2020, ιδίως οι μάσκες προσώπου, έχουν γίνει ένα νέο είδος ρύπανσης. Η πλειοψηφία των μασκών προσώπου που αγοράζονται και απορρίπτονται είναι χειρουργικές μάσκες μίας χρήσης από ύφασμα με τήξη κατασκευασμένο από πολυπροπυλένιο, έναν τύπο θερμοπλαστικού. Η συντριπτική πλειονότητα όλων των μασκών μίας χρήσης που καταναλώνονται έχουν δύο εξωτερικές στρώσεις με ένα φίλτρο μεταξύ τους (πολυπροπυλένιο), κατασκευασμένο από μη υφασμάτινες πλαστικές ίνες.
Το άρθρο COVID-19 Pandemic Repercussions on the Use and Management of Plastics, το οποίο δημοσιεύθηκε στις 20 Ιουνίου 2020, προειδοποιεί ότι «η μηνιαία εκτιμώμενη χρήση 129 δισεκατομμυρίων μασκών προσώπου και 65 δισεκατομμυρίων γαντιών παγκοσμίως, οδηγεί σε εκτεταμένη περιβαλλοντική μόλυνση».
194 δισεκατομμύρια μάσκες προσώπου και γάντια ισοδυναμούν με πάνω από 6 δισεκατομμύρια μάσκες προσώπου που καταναλώνονται και απορρίπτονται κάθε μέρα.
Με βάση το προαναφερθέν έγγραφο, μόνο και μόνο η χρήση μασκών για έξι μήνες – ισοδυναμεί με επτακόσια εβδομήντα τέσσερα δισεκατομμύρια, ενώ 12 μήνες κατανάλωσης, ισοδυναμεί με το εντυπωσιακό ποσό του ενός τρισεκατομμυρίων πεντακόσια σαράντα οκτώ δισεκατομμυρίων μασκών.
Εν τω μεταξύ, «μόνο ο Καναδάς έχει παραγγείλει περισσότερα από 153 εκατομμύρια N95 αναπνευστήρες, σχεδόν 400 εκατομμύρια χειρουργικές μάσκες και 18 εκατομμύρια μη ιατρικές μάσκες προσώπου. Αυτό δεν περιλαμβάνει τη ζήτηση από τον ιδιωτικό τομέα. ” Ως μια νέα αναδυόμενη αγορά, τα δέντρα (βιολογικές κοινότητες αόρατες στο ανθρώπινο μάτι) δεν μπορούν να θυσιάζονται μόνο στο βωμό της «πράσινης ενέργειας», μπορούμε επίσης να τα κονιοποιήσουμε σε «φιλικές προς το περιβάλλον» μάσκες!
Τι συνέβη σε όλους εκείνους που νοιάζονται για τις περιβαλλοντικές μας κρίσεις και συμπεριφορές; Αυτό της κλιματικής αλλαγής, της βιοποικιλότητας και της ρύπανσης των ωκεανών;
Μικροπλαστικά και ανθρώπινη υγεία
Τα μικροπλαστικά είναι μικροσκοπικά πλαστικά θραύσματα με διάμετρο μικρότερη των 5 χιλιοστών ή περίπου 0,2 ίντσες. Είναι σχεδόν ορατά στο ανθρώπινο μάτι .
Μια μελέτη του 2019 έδειξε ότι η ανθρώπινη μικροπλαστική κατανάλωση (δηλ. κατάπωση) κυμαίνεται από 39.000 έως 52.000 σωματίδια την ημέρα. Αυτές οι εκτιμήσεις αυξάνονται σε 74.000 και 121.000 όταν λαμβάνεται υπόψη και η εισπνοή. Αυτό ισοδυναμεί με κατάποση περίπου 5 γραμμάριων πλαστικού κάθε εβδομάδα, δηλαδή 5 γραμμάρια ισοδυναμούν περίπου στο βάρος μιας πιστωτικής κάρτας ή όσο περίπου ζυγίζει όσο ένα νόμισμα των 20ct.
Σε μελέτη που έγινε στην Ελλάδα στο 89% των ψαριών τριών ειδών (γαύρος, κολιός, παλαμίδα) που εξετάστηκαν εντοπίστηκαν 6,36 μικροΐνες πλαστικού ανά ψάρι (Έρευνα ΕΛΚΕΘΕ – Χριστίνα Ζέρη).
Νωρίτερα το 2019, οι επικεφαλής επιστημονικοί σύμβουλοι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής δήλωσαν :
Τα αποδεικτικά στοιχεία [τόσο για περιβαλλοντικούς όσο και για κινδύνους για την υγεία λόγω μικροπλαστικών] παρέχουν λόγους για πραγματική ανησυχία και για προφύλαξη. “
Πιο πρόσφατα, στις 17 Αυγούστου 2020, οι ερευνητές ανέλυσαν 47 δείγματα ανθρώπινων ιστών. Βρέθηκαν ίχνη μικροπλαστικών και στα 47 δείγματα.
Έχουμε εντοπίσει αυτές τις χημικές ουσίες πλαστικών σε κάθε ανθρώπινο όργανο που έχουμε διερευνήσει και εξετάσει ”
Ανώτερος ερευνητής Rolf Halden , διευθυντής του Κέντρου Βιογραφικού Σχεδίου για την Περιβαλλοντική Υγεία του Πανεπιστημίου της Αριζόνα (ASU)
Αυτό θέτει το ερώτημα, ποιο θα είναι το αποτέλεσμα από την χρήση μικροπλαστικών υλικών, δηλαδή μάσκες προσώπου, όταν εισπνέουμε δια μέσω αυτών;
Το «Flock worker’s lung disease» είναι ένα πνευμονολογικό σύνδρομο που δημιουργείται από εισπνεόμενες μικροΐνες πλαστικού και πολλές φορές διαγιγνώσκεται εσφαλμένα ως άσθμα ή είδος πνευμονίας. Το σύνδρομο αυτό είναι μια επαγγελματική πνευμονοπάθεια που προκαλείται από τη συνεχή έκθεση σε νέφος/χνούδι ή αιωρουμένων σωματιδίων σε διαδικασίες και περιβάλλοντα παραγωγής. Οι άνθρωποι που εργάζονται σε παραγωγικές διαδικασίες εισπνέουν μικρά κομμάτια των ινών ή χνούδι, θέτοντάς τους σε κίνδυνο διάμεσης πνευμονικής νόσου – όπως π.χ. από ίνες αμιάντου.
Η παρουσία μικροπλαστικών στον ανθρώπινο πνευμονικό ιστό περιγράφτηκε σε επιστημονικό έγγραφο του 1998, μετά από έρευνα του πνευμονικού ιστού που ανήκε σε καρκινοπαθείς ασθενείς που είχαν παρατεταμένη έκθεση σε πλαστικές ίνες.
Εκτός από τη ρύπανση των σωματιδίων που προκαλεί βλάβη στον πνευμονικό ιστό και μειώνει τη λειτουργικότητα των πνευμόνων, επιδεινώνει και άλλα προβλήματα υγείας του αναπνευστικού, όπως το άσθμα. Το 2013, ο Διεθνής Οργανισμός Έρευνας για τον Καρκίνο, ένα ίδρυμα που ανήκει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η ρύπανση σωματιδίων προκαλεί καρκίνο του πνεύμονα .
Μια άτυπη έρευνα για μια μικρή ομάδα εργαζομένων στον τομέα της υγειονομικής περίθαλψης διαπίστωσε ότι περίπου το 50% των εργαζομένων σημείωσαν ότι οι μάσκες τους άρχισαν να ξεθωριάζουν στο τέλος της βάρδιας τους, σημειώνοντας ίνες δημιουργώντας φαγούρα στο πρόσωπο και τη μύτη τους.
[ πηγή ]
Σε αυτή την επαγγελματικό πάθηση, “η διαδικασία κοπής οδηγεί στον σχηματισμό αερομεταφερόμενων σωματιδίων ή ινών στην αναπνευστική περιοχή.” Καθώς οι μάσκες προσώπου υφίστανται συνεχή τριβή δια μέσω αναπνοής, ομιλίας και κινήσεων του προσώπου, το να καταλήγουν αναπόφευκτα μικροσκοπικές μικροΐνες πολυπροπυλενίου σε κάποια ποσότητα τόσο στο σώμα όσο και στους πνεύμονες, είναι μάλλον πολύ πιθανό.
Σωματίδια που δεν εισπνέονται στους πνεύμονες (η συντριπτική πλειοψηφία) καταλήγουν στο περιβάλλον όπου ένα μεγάλο μέρος τους θα καταλήξει στην τροφική αλυσίδα μας ή ακόμα και στο νερό που καταναλώνουμε.
Μάσκες υφασμάτων
Για να μετριαστούν από αυτόν τον τελευταίο εφιάλτη περιβάλλοντος και υγείας, οι άνθρωποι έχουν ενθαρρυνθεί να φορούν επαναχρησιμοποιήσιμα καλύμματα προσώπου από πολλαπλά στρώματα υφάσματος.
Στις 25 Σεπτεμβρίου 2020, μια μελέτη του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας – Ντέιβις διαπίστωσε ότι το ύφασμα των σπιτικών καλυμμάτων προσώπου απελευθερώνει μια μεγάλη ποσότητα ινών στον αέρα. Η μελέτη υπογράμμισε τη σημασία της πλύσης τους. Αυτό που δεν συζητείται είναι ότι είναι οι ίδιες ίνες που εισπνέονται και καταπίνονται.
Όσοι κατέχουν ή έχουν πρόσβαση σε στεγνωτήριο ρούχων, θα ξέρουν τι είναι το χνούδι του στεγνωτηρίου. Η τριβή αναγκάζει τις ίνες του υφάσματος να χαλαρώσουν και να αποκολληθούν κατά τη διαδικασία πλύσης και στεγνώματος – με αποτέλεσμα μερικές φορές λίγη, και άλλοτε πολύ – χνούδι που πρέπει να αφαιρεθεί μετά από κάθε κύκλο.
Σκεφτείτε αυτό το απόσπασμα από το άρθρο, Πόσο καταστροφική είναι η εισπνοή μικροπλαστικών; [προστέθηκε έμφαση]:
Τα μικροπλαστικά που ξεπλένονται από συνθετικά ρούχα συνεισφέρουν έως και το 35% των πλαστικών σωματιδίων που μολύνουν τους ωκεανούς μας. Κάθε φορά που κάνουμε τα ρούχα μας, κατά μέσο όρο 9 εκατομμύρια μικροΐνες καταλήγουν στις εγκαταστάσεις επεξεργασίας λυμάτων που δεν μπορούν να τα φιλτράρουν, και εξαιτίας αυτού, αυτές οι ίνες καταλήγουν στον ωκεανό. Επίσης, μόνο φορώντας συνθετικά ρούχα, πλαστικές ίνες απελευθερώνονται συνεχώς στον αέρα.
Μέχρι τώρα, όλη η έρευνα επικεντρώθηκε στη μόλυνση από μικροΐνες μέσω του πλυσίματος των ρούχων. Ωστόσο, μια πρόσφατη μελέτη δείχνει πώς η χρήση ρούχων από πολυεστέρα μολύνει το περιβάλλον σε παρόμοιο βαθμό – η χρήση πολυεστερικών ρούχων απελευθερώνει τόσες μικροπλαστικές ίνες στον αέρα όσο και με το πλύσιμο.
Εάν μικροΐνες απελευθερώνονται από ρούχα, ξεφεύγουν και από τις μάσκες. Ακόμα και βαμβακερά. Προσθέστε σε αυτό, την εισπνοή χημικών απορρυπαντικών πλυντηρίων ρούχων και το «μαλακτικό» χημικών υφασμάτων που πολλοί άνθρωποι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν στη διαδικασία πλύσης και στεγνώματος των μασκών.
Είναι ασφαλές να υποθέσουμε ότι όσοι φορούν μάσκες για μεγάλα χρονικά διαστήματα κινδυνεύουν περισσότερο. Μελλοντικές έρευνες θα δείξουν κατά πόσο. Η ερώτηση είναι αν μπορούμε -και κυρίως αν θέλουμε- να περιμένουμε χρόνια και δεκαετίες (όπως π.χ. στην περίπτωση του αμίαντου) έως ότου η πολιτεία θα αναλάβει μια πρωτοβουλία υπεράσπισης της υγείας των πολιτών της;
Στο μεταξύ είναι σημαντικό να ευαισθητοποιηθούμε όλοι οχι μόνο για την αναγκαιότητα χρήσης μάσκας έναντι του COVID19 αλλά επίσης και για τις δυνητικές άμεσες και έμμεσες επιπτώσεις αυτής της χρήσης στο περιβάλλον και στην υγεία μας.
