του ΔΗΜΗΤΡΗ ΤΣΑΓΚΑΡΗ*
Είναι 7 χρόνια τώρα, που οι τράπεζες “μεταφέρουν” στην κοινωνία μια σειρά προβλημάτων τους .
Στην αρχή ήταν η κρίση της Αμερικής (Lehman Bros κλπ) η τότε παρέμβαση Αλογοσκούφη, αργότερα το πρόβλημα με τα ομόλογα, το πρόβλημα με τα “κόκκινα” δάνεια και ήδη πλέον, το σοβαρότατο πρόβλημα με την καταθετική τους βάση, λόγω της φυγής των καταθέσεων.
7 χρόνια βοηθήθηκαν, κατά ορισμένους και σκανδαλωδώς, με μια σειρά μέτρων όπως κεφαλαιακές ενέσεις, εγγυήσεις του δημοσίου,προνομιούχες μετοχές του Δημοσίου, αναβαλλόμενες φορολογικές υποχρεώσεις στο άπειρο κλπ.
Προκύπτουν τεράστια ηθικά και διαδικαστικά θέματα (βλ. και σχετική συζήτηση για την RBS στην Βρετανία ) γιατί, αν έχουν οι Τράπεζες ανάγκη ανακεφαλαιοποίησης, τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις τι έχουν?
Ποιος, και πως, θα αποπληρώσει αξίες που δεν υπάρχουν? Και γιατί, αφού στις τράπεζες πληρώνει η «κοινωνία» την ζημία μετακυλώντας χρέη τους στο μέλλον και αναβάλλοντας υποχρεώσεις τους, η ίδια «κοινωνία» δεν απαλλάσσεται από τα βάρη αυτά ?
Για παράδειγμα, αν τελικά «πουλήσουν» δάνεια σε hedge fundsμε εκπτώσεις της τάξεως του 70%, γιατί δεν προσφέρουν αυτές τις «λύσεις» πρώτα στους δανειολήπτες τους?
Σε μια κοινωνία που “πτωχεύει”, “πτωχεύουν” όλοι !
Δεν υπάρχει σενάριο ισχυρών τραπεζών με αδύναμους
καταθέτες και δανειολήπτες, όπως κάποιοι ονειρεύονται, 7χρόνια τώρα!
Από το Φεβρουάριο του 2014 ( την εποχή του success story) είχε ξεκινήσει η διαμάχη, μετά τις σχετικές εκθέσεις της BlackRock και τις τότε αιτιάσεις του ΔΝΤ, για το αν οι κεφαλαιακές ανάγκες τους, από τότε, ήταν ήδη 5,5 δισεκ. ευρώ ( άποψη της ΤτΕ) ή 20 δισεκ. ευρώ ( άποψη ΔΝΤ).
Θυμίζω τότε, οι πολιτικοί, μας έλεγαν ότι οι Τράπεζες ήταν επαρκώς ανακεφαλαιοποιημενες!
Ήδη ακούμε «απειλές» για bail inξεχνώντας ότι πρώτιστη απειλή είναι η απόλυτη καταστροφή των υπαρχόντων μετόχων και ομολογιούχων των τραπεζών ως επίσης και η υποχρεωτική αποξένωση τους από τα non banking activities, τα οποία επιμένουν να διατηρούν, σε αντίθεση με τις «συστάσεις» που οι ίδιες οι τράπεζες κάνουν προς τους δανειολήπτες πελάτες τους…
Σαν να μη φτάνουν όλα αυτά, νέα μεγάλα θέματα ανακύπτουν για τις τράπεζες τώρα που, οι δανειολήπτες προ των πυλών της απόλυτης και πλήρους καταστροφής, καταφεύγουν σε εξειδικευμένα νομικά και λογιστικά γραφεία ώστε να αμυνθούν εκμεταλλευόμενοι τους αυστηρούς ρυθμιστικούς κανόνες τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και της Τράπεζας της Ελλάδος αλλά και συγκεκριμένες διατάξεις του αστικού και τραπεζικού δικαίου.
Είναι τουλάχιστον παράδοξο, εκτός από άδικο, ενώ μειώνονται τα επιτόκια οι οφειλέτες να πληρώνουν περισσότερα επειδή κάποτε συνομολόγησαν ρήτρα κυμαινόμενου επιτοκίου χωρίς να προστατεύονται εντέλει από τους σχετικούς κινδύνους και έτσι βρέθηκαν παγιδευμένοι, λόγω μεταβολών των επιτοκίων ή και της συναλλαγματικής ισοτιμίας, έχοντας εμπλακεί σε, εκ του αποτελέσματος, ετεροβαρείς συμβάσεις.
Χαρακτηριστικά παραδείγματα αποτελούν τα γνωστά σε όλους δάνεια σε ελβετικό φράγκο ( ήδη υπάρχει συγκεκριμένη πρακτική με αποφάσεις σε χώρες όπως Πολωνία, Ουγγαρία, Κροατία κλπ ) αλλά και ανάλογες περιπτώσεις με αγορές αμοιβαίων κεφαλαίων από επενδυτές-καταθέτες με σύσταση εξωχώριων εταιρειών και με δάνεια που παρέχονταν από τις Τράπεζες και σήμερα οι εν λόγω «επενδυτές» βρίσκονται αντιμέτωποι με «ολόκληρη» τη ζημιά τους ενώ στο «ταγκό», ως γνωστόν, χρειάζονται πάντοτε δύο.
Άλλωστε, οι ίδιες οι τράπεζες, στις σχετικές εκθέσεις τους, μετά τις περίφημες υποχρεωτικές «διακοπές» τους ( βλ. capitalcontrols και bank holidays ) δεν μπορούν να εκτιμήσουν τις επιπτώσεις στην πραγματική οικονομία, ούτε για εμάς, ούτε για εκείνες!
Η συνολική τους εξάρτηση άλλωστε από το Ευρωσύστημα ( ΕΚΤ & ELA ) αγγίζει τα 125 δισεκ. Ευρώ, είναι άγνωστη η “πορεία” των μη εξυπηρετούμενων δανείων, οιεπιπτώσεις στην ανακτησιμότητα των αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων, άγνωστες οι εκθέσεις αξιολόγησης AQR του SSM της ΕΚΤ, στοιχεία βασικότατα για το όποιο σοβαρό ST ( stress test ) στην ανθεκτικότητα των Ισολογισμών τους.
Όλα αυτά σε ένα εγχώριο οικονομικό περιβάλλον απρόβλεπτο , μάλλον δυσμενές και με ασθενείς προοπτικές, με άγνωστη παράμετρο την μελλοντική “πολιτικο-νομική” προστασία των δανειοληπτών στα “κόκκινα δάνεια”, και ασαφή ακόμη την “εφαρμογή” του μόλις ψηφισθέντος Ν 4335/2015, που, επαναλαμβάνω, δεν απειλεί μόνο τους καταθέτες με bail-in, αλλά κυρίως και πρώτιστα τους μετόχους και τις τράπεζες με σοβαρή περαιτέρω συρρίκνωση ” μεγέθους και ταμείου” λόγω και της “υποχρεωτικής” αποξένωσης τους απ τα «non-bankingactivities »…..
Ανάλογου ενδιαφέροντος θέμα, που θα απασχολήσει συντόμως την ελληνική δικαιοσύνη, είναι και η περίπτωση της σημερινής Wind, όπου την περίοδο 2005 – 2009 ένα περίπλοκο και δαιδαλώδες σχήμα εταιρειών -που ήλεγχε το μετοχικό της κεφάλαιο, έχοντας μάλιστα αυτό το σχήμα εγγυηθεί ομολογιακό δάνειο αλλά και εκδώσει ομολογιακό δάνειο μερικής εξασφάλισης -επέλεξε, σε βάρος ασφαλώς των πιστωτών της, αναδιάρθρωση χρεών μέσω μιας διαδικασίας μεταφοράς έδρας
σε ευνοϊκότερο περιβάλλον πτωχευτικού δικαίου, με αποτέλεσμα σήμερα να ελέγχεται, νομικά, εάν πρόκειται για καταχρηστική ή καταδολιευτική επιλογή με δεδομένη την εν τέλει μη πληρωμή του ομολογιακού δανείου, συνεπεία του κουρέματος του, κατά 100%.
Θέμα που πρόσφατα ( 4/9/2015 ) απασχόλησε και τους New YorkTimes σε εκτενές άρθρο με τίτλο “Judge’s Ruling Offers Peek IntoPrivate Equity’s Secret World”
Τίθεται θέμα λοιπόν αποζημίωσης και των συγκεκριμένων ομολογιούχων μειωμένης εξασφάλισης, εάν και εφόσον αποδειχθεί, ότι αυτοί βρέθηκαν δέσμιοι μιας νομιμοφανούς διαδικασίας κουρέματος χρέους.
*Ο Δημήτρης Τσαγκάρης είναι Οικονομολόγος ΜΑ-Φοροτέχνης
Διευθύνων Συμβούλος της FAO Economics AE
Το άρθρο δημοσιεύεται στο περιοδικό “CRASH” via New Deal (www.new-deal.gr)
