Αυτό που λίγο καιρό πριν φάνταζε εφιάλτης για τους μεν και μια αόριστη προοπτική για τους δε, που ήθελαν να εκμεταλλευτούν το αντιμνημονιακό κλίμα στην Ελλάδα, δεν αποτελεί, στη νέα πραγματικότητα που διαμόρφωσε η λαίλαπα των μνημονίων και η πολιτική των τριών μεγαλύτερων κομμάτων που κυβέρνησαν τα τελευταία 6 χρόνια την Ελλάδα, παρά ένα ερώτημα που οφείλει να απαντηθεί άμεσα.
Του Γεωργίου Παπασίμου, Δικηγόρου, Μέλους Πολιτικής Γραμματείας του «ΠΡΑΤΤΩ»
Το ΠΑΣΟΚ, η ΝΔ και το ΠΟΤΑΜΙ είχαν δαιμονοποιήσει την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη –την έξοδο από την Ε.Ε. δεν τολμούσε να τη θίξει κανείς– χρησιμοποιώντας όλους τους μηχανισμούς του κράτους αλλά και τα εγχώρια ΜΜΕ, με την αναίσχυντη συνδρομή των Ευρωπαίων εταίρων. Το αποτέλεσμα ήταν όχι μόνο να αρνούνται να δουν ένα τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά και να μην επιτρέψουν να ανοίξει η παραμικρή σχετική συζήτηση ως μέρος ενός σοβαρού εναλλακτικού σχεδίου. Αυτή η υστερική εμμονή στην παραμονή, με όλους τους όρους, εντός της ευρωζώνης οδήγησε σε μια καταγγελτική λογική για κρυφή αντζέντα του ΣΥΡΙΖΑ για έξοδο από την ευρωζώνη, με πρώτο σταθμό την επαναφορά της δραχμής και τελικά στόχο την απομάκρνση από την Ευρώπη.
Υπό τον φόβο να μην χρεωθούν μια τέτοια «σκοτεινή» προοπτική (στα μάτια της κοινής γνώμης), ακόμη και οι δυνάμεις που σκέφτονταν πως θα ήταν ωφέλιμο να υπάρχει μια εναλλακτική λύση απέναντι στους εκβιασμούς των πιο επιθετικών κύκλων του ΔΝΤ και της Ε.Ε., δεν τολμούσαν να το ομολογήσουν! Απεναντίας, ψέλιζαν, αμυνόμενες, πως δεν έχουν τέτοιες βλέψεις, πως είναι υπέρ της παραμονής της χώρας στο ευρώ και την Ευρώπη.
Με αυτόν τον τρόπο όμως, και όπως συνηθίζεται στη διάρκεια των προεκλογικών περιόδων, δεν ειπώθηκε τίποτα για την ουσία των διογκωμένων προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας και όλα αφέθηκαν, όπως πάντα, στην τύχη τους. Το αποτέλεσμα το βιώνουν όλοι οι Έλληνες πολίτες: μια εξαετία τώρα, τα μνημόνια αποδεκατίζουν τον όποιο παραγωγικό ιστό, διαλύουν τις εργασιακές σχέσεις, φτωχοποιούν ευρεία κοινωνικά στρώματα, διογκώνουν το χρέος, αδυνατούν να βάλουν τη χώρα σε τροχιά ανάπτυξης.
Τι έμαθαν τα κόμματα από αυτή την εξαετία; Μάλλον τίποτα! Συνεχίζουν να μην συνειδητοποιούν τις κοσμογονικές αλλαγές που συντελούνται σε όλα τα επίπεδα. Η στάση τους παραμένει «εγκληματική», αντεθνική στην ουσία, αδιάφορη για το κόστος που πληρώνει ένας ολόκληρος λαός, από τον οποίο παραμένουν αποστασιοποιημένα και αποκομένα.
Και η κοινή γνώμη; Τι σκέφτεται, πόσο αλλάζει;
Αυτό που προκύπτει από την τελευταία δημοσκόπηση της Public Issue, είναι πως αναπτύσσεται μια σταθερή αλλά και ανατρεπτική «διάθεση» απέναντι στις «παραδοσιακές» φοβίες.
Οι Έλληνες πολίτες, και μετά το Brexit, έπαψαν να γοητεύονται από την Ε.Ε., έστω κι αν ακόμη τους τρομάζει η προοπτική να βγούμε από αυτήν. Και σε αυτό, ασφαλώς, έχει συντελέσει και η άλλη πλευρά, αυτή που υποστήριζε, αμυδρά έστω, την έξοδο από την ευρωζώνη: όπως αποδείχτηκε ούτε αυτή είχε σχέδιο, αρκούμενη στην καταδίκη των μνημονίων και τα αδιέξοδα του ευρώ.
Όμως, η απόφαση των Βρεττανών να αποχωρήσουν από την Ε.Ε. έχει μια δυναμική που ενδέχεται να αλλάξει κι άλλο τα δεδομένα. Το γεγονός πως το 34% χάρηκε με αυτήν την απόφαση και πως ένα 39% δήλωσε πως εάν γινόταν αύριο στην Ελλάδα δημοψήφισμα για το Grexit θα ψήφιζε κατά, δείχνει πως ο κόσμος όχι απλώς αρχίζει να μην τρομάζει από την έξοδο από το ευρώ, αλλά να κοιτάζει και προς την πόρτα εξοδου από την Ε.Ε. με άλλο μάτι!
Σε αυτή τη νέα παράμετρο έρχεται να προστεθεί και η «βεβαιότητα» (το 80% των ερωτηθέντων εκτιμά ότι μετά τη Βρετανία είναι πιθανόν να θελήσουν να αποχωρήσουν και άλλες χώρες από την Ε.Ε.), πως οι ρωγμές εντός της θα διευρυνθούν.
Αυτό που αξίζει να προσέξει κάποιος σε αυτή τη δημοσκόπηση, παρατηρώντας και τις εξελίξεις στην Ευρώπη, είναι πως στο στρατόπεδο της εξόδου από το ευρώ ή την Ε.Ε. βρίσκονται ακροδεξιές και αριστερές δυνάμεις. Οι αντιφάσεις είναι τεράστιες, καθώς ο στόχος είναι εντελώς διαφορετικός.
Σύμφωνα με την έρευνα της Public Issue, το 100% των ψηφοφόρων του Ποταμιού τάσσεται υπέρ της παραμονής της χώρας στην Ε.Ε., το 93% της Δημοκρατικής Συμπαράταξης, το 84% της Ν.Δ., το 53% του ΣΥΡΙΖΑ, το 52% της Ένωσης Κεντρώων, το 36% των ΑΝ.ΕΛΛ., το 28% της Χ.Α. και το 21% των ψηφοφόρων του ΚΚΕ.
Αν και το ποσοστό των Ελλήνων που έχει θετική γνώμη για το ευρώ –που είναι άνω του κοινοτικού μέσου όρου– αγγίζει το 44%, η θετική γνώμη μειώνεται σταθερά, όπως μειώνεται από 70% σε 50% και η εκτίμηση ότι η Ελλάδα θα ήταν χειρότερα με τη δραχμή.
Όλες αυτές όμως είναι ενδείξεις, τις οποίες θα έπρεπε να λάβουν σοβαρά υπόψη τους τα προοδευτικά ελληνικά κόμματα. Αυτό που κρίνεται απολύτως απαραίτητο, που αποτελεί εθνική ανάγκη, είναι η ανάπτυξη ενός εναλλακτικού σχεδίου. Η χώρα θα πρέπει να είναι έτοιμη απέναντι σε κάθε ενδεχόμενο, ακόμη κι αυτό της πλήρους αποτυχίας των σκληρών μνημονίων και της απάνθρωπης και επώδυνης λιτότητας. Θα πρέπει να εξετάσει σοβαρά το ενδεχόμενο της αποχώρησης κι άλλων χωρών από την Ε.Ε. ή την ευρωζώνη, γεγονός που θα αλλάξει τις ισορροπίες και θα επιταχύνει φυγόκεντρες δυνάμεις.
Σε μια τόσο δύσκολη και ρευστή εποχή για την Ευρώπη και την Ελλάδα, η ελληνική πολιτική ελίτ πρέπει να πάψει να βαυκαλίζεται, βέβαιη πως όλα θα συνεχίσουν να κυλούν με κεκτημένη ταχύτητα και τα κόμματα, τουλάχιστον όσα μπορούν να ανανεωθούν με άφθαρτο πολιτικό προσωπικό, να αρχίσουν να προετοιμάζονται με συνέπεια, σχέδιο και πολλή δουλειά για κάθε ενδεχόμενο.
Το να αιφνιδιάζεται ένας λαός μπορεί κάποτε να δικαιολογείται, το να αιφνιδάζεται όμως ένα κόμμα που εκπροσωπεί τον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό αποτελεί ασυγχώρητο έγκλημα. Τα προοδευτικά κόμματα, αντί να λαϊκίζουν και να προπαγανδίζουν το δοκιμασμένο και αποτυχημένο σαν νέο παράδεισο, πατώντας επάνω στο απαίδευτο λαϊκό ένστικτο, καλό θα είναι να σχεδιάζουν και να δημιουργούν πιθανά σενάρια και εναλλακτικές λύσεις, τεκμηριωμένα και ρεαλιστικά.
