του ΑΛΦΟΝΣΟΥ ΒΙΤΑΛΗ*
Την πιο σοφή επισήμανση την έκανε ο κορυφαίος αρχιτέκτονας και δημιουργός, ο πατέρας του μοντερνισμού Charles-Édouard Jeanneret-Gris), γνωστός ως Λε Κορμπυζιέ (Le Corbusier), όταν “πέρναγε” από τις Κυκλάδες και τα άλλα νησιά του Αιγαίου: «Όταν έχεις τις Κυκλάδες, τι να τις κάνεις τις σχολές αρχιτεκτονικής» έλεγε και έγραφε. Η αρμονία, το ανθρώπινο μέτρο, τα χρώματα ήταν και είναι αυτά που δίνουν την πρωτοτυπία, την ευζωία και δημιουργούν την ευημερία και την πρόοδο…
Ακολούθησαν ή και προηγήθηκαν του Λε Κορμπυζιέ και άλλοι “Μεγάλοι Μύστες” της μοναδικότητας και της αρμονίας των νησιών και ευρύτερα του ελληνικού τοπίου και της σύνδεσης του με τις βαθιές πολιτισμικές ρίζες και παραδόσεις… Κοκτώ… Τζόρτζιο ντε Κίρικο , Μαρσέλ Ντυσάν, Μαρκ Σαγκάλ, Πικάσο… κλπ.
Ανθρώπινο μέτρο, αρμονία, σεβασμός του φυσικού και του μοναδικά δομημένου περιβάλλοντος… Αυτά έσπρωξαν την ευημερία, την πρόοδο και τα τουριστικά ρεύματα στην νησιά, στις Κυκλάδες, στην Ελλάδα.
Η κουλτούρα της τσιμεντοποίησης, της αντιπαροχής και των “εύκολων λύσεων” για “γρήγορες αρπαχτές” ισοπέδωσε την προσωπικότητα και την ιδιαιτερότητα των πόλεων και χρειάστηκαν προσπάθειες για να αρχίσουν να μετριάζονται οι συνέπειες την κακογουστιάς, της αρπαχτής και της διάσωσης του ότι μπορούσε να διασωθεί.
Ανάλογο κύμα σάρωσε την μοναδικότητα των Κυκλάδων και των νησιών. Μοναδικές και υπέροχες καλλιέργειες, περιορίστηκαν ή “ισοπεδώθηκαν”. Μοναδικοί παραδοσιακοί οικισμοί αλλοιώθηκαν, έχασαν την μοναδικότητα τους, το μέτρο τους.
Χάνεται η αρμονία…
Οι πανέμορφες παραλίες – όχι μόνο στα νησιά μας αλλά και στην Αττική – φθίνουν, χάνοντας την αρμονία και το μέτρο, αυτά που δημιούργησαν τον “μύθο” της Ελλάδας και τόνωναν το τουριστικό ρεύμα. “Γκαρσονιέρες” στήθηκαν σε παραλίες που εκχωρήθηκαν για εκμετάλλευση… Ογκώδη έπιπλα σκεπαστά που αποκαλούνται ξαπλώστρες… Η αρμονία των χρωμάτων και των ήχων της θάλασσας και της φύσης έγιναν αφόρητα “ντεσιμπέλ” φέρνοντας μια κουλτούρα κακόηχων ακουσμάτων σε μοναδικής ομορφιάς παραλίες.
Ναι πάντα το τραγούδι και η μουσική συνόδευαν τα μπάνια ή τη θέα στη θάλασσα… Μόνο που ήταν οι απαλοί ήχοι μιας κιθάρας στη παραλία ή μιας φυσαρμόνικας που συμφιλίωνε και “ένωνε” τον κόσμο που απολάμβανε τις ακρογιαλιές… Ο θρυλικός Franco’s στη Σαντορίνη με την υπέροχη θέα δεν σήκωνε ποτέ την ένταση των μουσικών που έπαιζαν και ήταν μουσικές παγκόσμιες και μουσικές εναρμονισμένες με ό,τι η φύση σου πρόσφερε απλόχερα. Ακόμα και ο Pierros στη Μύκονο, στα πρώτα ένδοξα του χρόνια είχε τα ακούσματα στην ένταση που έπρεπε και σε προσαρμογή με τον χώρο.
Αν το κίνημα της πετσέτας, όπως αποκαλείται σήμερα, αυτό που βλέπουμε να εξελίσσεται πρωτίστως σε Κυκλαδονήσια, είναι ο σεβασμός του ανθρώπινου μέτρου που ενέπνευσαν τα νησιά… καλώς ήλθε. Αν το κίνημα της πετσέτας είναι το αναφαίρετο δικαίωμα της ελεύθερης πρόσβασης στις παραλίες, καλώς ήλθε… Αν το κίνημα της πετσέτας απαιτεί τον σεβασμό της αρμονίας της φύσης και το μοναδικού τοπίου, καλώς ήλθε…
Και όλα αυτά δεν λύνονται απλά με κάποιες εισαγγελικές παραγγελίες ή επιβολή προστίμων… Αντιμετωπίζονται με παιδεία και την εξάπλωση μιας κουλτούρας που στηρίζει τον μοντερισμό και την λογική επιχειρηματικότητα, με βάση το ανθρώπινο μέτρο και την μοναδικότητα του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος, που είναι ταυτόχρονα πηγές ευημερίας.
*Ο Αλφόνσος Βιτάλης, είναι δημοσιογράφος, μέλος του ΔΣ του Μορφωτικού Ιδρύματος της ΕΣΗΕΑ
Το άρθρο δημοσιεύεται στο www.slpress.gr
