του ΙΩΑΝΝΗ ΣΤΕΦΑΝΑΚΗ*
Η οικονομική κρίση, η οποία άρχισε πριν από εννέα περίπου χρόνια μετά τις αποκαλύψεις ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας έκλεισε για το 2009 σε επίπεδα τα οποία καθιστούσαν το δημόσιο χρέος μη βιώσιμο, επηρέασε αρνητικά την καθημερινότητα των πολιτών, υποβάθμισε τις εργασιακές σχέσεις και την ποιότητα ζωής των νοικοκυριών και ανέδειξε κοινωνικά προβλήματα φτωχοποίησης και ανέχειας ενός μεγάλου μέρους του πληθυσμού σε μείζονος σημασίας θέματα. Τα κοινωνικά τιμολόγια προτάθηκαν ως απαίτηση της κόσμου της εργασίας, ο οποίος κλήθηκε να αντιμετωπίσει τις πολιτικές και κοινωνικές αστοχίες (defaults) του συστήματος και να αντιπαλέψει μια εχθρική καθημερινότητα δοκιμάζοντας κατ΄ εξακολούθηση τα όρια των αντοχών του. Τα Κοινωνικά Τιμολόγια έχουν θεσπιστεί από το σύνολο σχεδόν των ΔΕΚΟ – οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες στους καταναλωτές – καθώς και από τους δήμους οι οποίοι εντάσσουν κατηγορίες πολιτών (όπως οι ευπαθείς ομάδες και οι οικονομικά αδύναμοι δημότες) στα μειωμένα τιμολόγια νερού και αποχέτευσης, ενώ σε πολλές περιπτώσεις παρέχουν και απαλλαγή από τα ανταποδοτικά τέλη. Το Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο (ΚΟΤ) της ΔΕΗ θεσπίστηκε για την προστασία των ευπαθών ομάδων καταναλωτών και παρέχεται σύμφωνα με την Απόφαση του Υπουργείου Περιβάλλοντος, Ενέργειας και Κλιματικής Αλλαγής, Δ5-ΗΛ/Β/Φ29/16027/6.8.10 (ΦΕΚ Β’ 1403/06.09.2010), όπως τροποποιήθηκε και ισχύει. Με νεότερη Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 242/01.02.2018) τροποποιήθηκαν οι κατηγορίες των δικαιούχων του ΚΟΤ, τα κριτήρια ένταξης, καθώς και η χορηγούμενη έκπτωση στους δικαιούχους και καταργήθηκε η απόφαση της Επιτροπής Τιμών και Εισοδημάτων (αρ. 2153/3.4.96) με την οποία θεσπίστηκε το ειδικό Τιμολόγιο Πολυτέκνων (ΓΤ). Περίπου 460.000 καταναλωτές της ΔΕΗ έχουν ήδη ενταχθεί στο Κοινωνικό Οικιακό Τιμολόγιο, το οποίο παρέχεται και από τους εναλλακτικούς παρόχους ηλεκτρικής ενέργειας. Σε ό,τι αφορά στον κλάδο των τηλεπικοινωνιών η κατάσταση διαφέρει. Κοινωνικό τιμολόγιο προσφέρει ο ΟΤΕ-COSMOTE μόνο για ΑμεΑ, ενώ υπάρχει και πακέτο VDSL έως και 50 MBps σε προνομιακό κόστος για φοιτητές και μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Δεν προσφέρεται αντίστοιχη έκπτωση σε νεοφυείς εταιρίες και accelerators. Οι εναλλακτικοί πάροχοι τηλεπικοινωνιών εντάσσουν αντίστοιχα ειδικά τιμολόγια για ΑμεΑ στο πλαίσιο της στρατηγικής τους για την εταιρική κοινωνική ευθύνη σε εξαιρετικά περιορισμένη βάση.
Σύμφωνα με την Οδηγία 2002/22/ΕΕ του Συμβουλίου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, η Καθολική Υπηρεσία συνίσταται στην παροχή καθορισμένης στοιχειώδους δέσμης υπηρεσιών καθορισμένης ποιότητας, σε όλους τους τελικούς χρήστες, σε προσιτή τιμή. Η εναρμόνιση της προαναφερθείσας οδηγίας έγινε με τον ν.3431/2006 όπου σύμφωνα με την παρ.2 του άρθρου 46 αυτού, η παροχή Καθολικής Υπηρεσίας περιλαμβάνει τις ακόλουθες υπηρεσίες:
α) Σύνδεσης σε σταθερές θέσεις με το δημόσιο τηλεφωνικό δίκτυο
β) Υπηρεσία πληροφοριών τηλεφωνικού καταλόγου και κατάλογοι συνδρομητών σε έντυπη ή επικουρικά ηλεκτρονική μορφή
γ) Κοινόχρηστα τηλέφωνα
δ) Ειδικές ρυθμίσεις για τελικούς χρήστες που είναι άτομα με ειδικές ή ειδικές κοινωνικές ανάγκες
Η χρονική διάρκεια της Καθολικής Υπηρεσίας ορίζεται τουλάχιστον για τρία χρόνια. Ο νόμος προβλέπει ότι το καθαρό κόστος της Καθολικής Υπηρεσίας επιμερίζεται σε όλες τις άλλες επιχειρήσεις, κατά την αναλογία συμμετοχής τους στο άθροισμα του κύκλου εργασιών όλων των υπόχρεων εταιρειών. Η ΕΕΤΤ υπολογίζει το καθαρό κόστος της Καθολικής Υπηρεσίας, παίρνοντας ως βάση υπολογισμού τις δηλώσεις των εταιρειών για το σύνολο των ακαθάριστων ετήσιων εσόδων τους, όπως αυτές υποβάλλονται με βάση τον Κανονισμό Γενικών Αδειών για τον προσδιορισμό των ετήσιων ανταποδοτικών τελών τους. Αρχικά η Καθολική Υπηρεσία είχε ανατεθεί στον ΟΤΕ, αλλά μετά από προστριβές και εντάσεις μεταξύ της ΕΕΤΤ και του ΟΤΕ εκπλειστηριάστηκε το 2016 στην εταιρία Forthnet. Η διαδικασία ήταν μειοδοτική και σε στάδια αναφορικά με το κόστος της Καθολικής Υπηρεσίας, η οποία επιμερίστηκε στις ομάδες υπηρεσιών α), β) και γ), σε γεωγραφικές περιοχές και δεν συμπεριέλαβε παροχή υπηρεσιών internet καθώς και ειδικά τιμολόγια για άτομα με ειδικές ανάγκες και εισοδηματικά κριτήρια. Το περιεχόμενο της καθολικής υπηρεσίας προδιαγράφει ποιότητα υπηρεσιών (Service Level Agreement) αντίστοιχη με τα υπόλοιπα εμπορικά πακέτα τα οποία διατίθενται στην τηλεπικοινωνιακή αγορά. Στα πρότυπα της διαδικασίας η οποία προδιαγράφεται από την ευρωπαϊκή οδηγία είναι δυνατόν να καθοριστούν τα εισοδηματικά κριτήρια, η ονομαστική έκπτωση σε σχέση με τα εμπορικά πακέτα, οι προσφερόμενες υπηρεσίες τηλεφωνίας και διαδικτυακής πρόσβασης καθώς και οι ειδικοί όροι διασύνδεσης στις υποδομές του παρόχου του Κοινωνικού Τιμολογίου της Καθολικής Υπηρεσίας και να δρομολογηθούν οι διαδικασίες για τους δεκάδες χιλιάδες των ενδιαφερομένων οι οποίοι θα κάνουν χρήση των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών, όχι στο πλαίσιο της διαφημιστικής καμπάνιας μιας συγκεκριμένης εταιρίας, αλλά με βάση τις πραγματικές, καθημερινές τους ανάγκες με ουσιαστικό όφελος για τον οικογενειακό τους προϋπολογισμό.
*Ιωάννης Στεφανάκης, Δρ. μηχανικός ΟΤΕ-COSMOTE
