του ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ*
Αν δεν έχουμε στοιχειώδη γνώση ποια συμφέροντα έχουν στην περιοχή μας και σε διεθνές επίπεδο οι Δυνάμεις που δεσμεύουν τη χώρα μας, θα ζούμε με Μύθους, θα βαλτώνουμε χωρίς διέξοδο. Το πιο σπουδαίο κατόρθωμα του ξένου παράγοντα και των εγχώριων συνεργατών του είναι ότι έχουν πείσει τον κόσμο πως η Ελλάδα είναι μια ασήμαντη κουκίδα στο Χάρτη και ότι για όλα τα δεινά φταίμε εμείς ενώ αυτοί παρουσιάζονται πάντα ως σωτήρες-εννοείται ότι δεν είμαστε, στρατηγικά, ο ομφαλός της Γης ούτε είμαστε ανεύθυνοι για την κρίση. Αλλά αυτά, (η χαμηλή αυτοεκτίμηση και η μίξη συναισθημάτων θαυμασμού/εχθρότητας, φόβου αλλά και υπερτίμησης/υποτίμησης του επικυρίαρχου) χαρακτηρίζουν χώρες και λαούς υποτελείς και απαιτούν ιδιαίτερη αναφορά γιατί θέτουν άμεσα το αίτημα της εθνικής ανεξαρτησίας. Εξυπακούεται ότι οι εσωτερικοί παράγοντες (όπως η πάλη των τάξεων) είναι καθοριστικοί αλλά επιδρούν στους χειρισμούς και όχι στη στρατηγική των επικυρίαρχων. Πχ όταν η Ελλάδα, με τη Γιάλτα, καταχωρήθηκε στο Δυτικό χώρο η εντολή (του Τσώρτσιλ) στον στρατηγό Σκόμπι ήταν να μας φερθεί σαν σε αποικία. Επίσης, στόχος των ΗΠΑ (και συνεργατών) στη Συρία ήταν και παραμένει η αποχώρηση του Άσαντ ενώ οι νίκες των φιλοκυβερνητικών/ρωσικών δυνάμεων, σημαντικές αλλά ανολοκλήρωτες, δεν επαρκούν ώστε να αλλάξουν οι αντίπαλοι τον στρατηγικό στόχο τους. Μόνο καθοριστικές, συντριπτικές ήττες υποχρεώνουν σε αναδίπλωση, όπως στο Βιετνάμ.
Από την αρχή της κρίσης η Τουρκία είχε αποφύγει προκλητικές κινήσεις απέναντί μας, πέραν της ρουτίνας των παραβιάσεων/παραβάσεων. Αντιμετώπιζε η ίδια οξυμένα εσωτερικά προβλήματα (κουρδικό) και κατηγορίες διεθνώς για συνεργασία με τους ισλαμιστές. Η Τουρκία αύξησε απότομα την πίεση προς την Αθήνα τις τελευταίες βδομάδες. Η αλλαγή στάσης εξηγείται από την ουσιώδη μεταβολή υπέρ της Τουρκίας στο διεθνές περιβάλλον: Πρώτον, το προσφυγικό οδήγησε στη γνωστή συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας και συμπληρώθηκε με την επίσκεψη Μέρκελ που τα Διεθνή ΜΜΕ χαρακτήρισαν ως υπόκλιση της Γερμανίας προς τον Σουλτάνο Ερντογάν. Δεύτερον και αιφνιδίως, ορισμένοι κύκλοι (ΝΑΤΟικοί και άλλοι) κατέστησαν κύριο θέμα την (υποθετική) «επιθετικότητα» της Ρωσίας υποτιμώντας ταυτόχρονα τον κίνδυνο της τρομοκρατίας σε μια προφανή προσπάθεια να υπονομεύσουν τις συνομιλίες Ομπάμα-Πούτιν για συμφωνία στο Μεσανατολικό. Η Τουρκία από κατηγορούμενος για συνεργασία με τους εξτρεμιστές ισλαμιστές (τροφοδοσία σε χρήμα και όπλα των Ισλαμιστών) βρέθηκε προνομιακός συνομιλητής της Γερμανίας, ανακτώντας ταυτόχρονα το ρόλο του φράχτη έναντι της ρωσικής αρκούδας. Ο Ερντογάν μπορούσε τώρα να ασκήσει πίεση στην Ελλάδα, ατιμώρητα. Η τουρκική πίεση στην Αθήνα, ακόμα και αν δεν υποκινείται, είναι ευπρόσδεκτη αυτή τη στιγμή στο Βερολίνο, ειδικότερα σε κύκλους περί τον Σόϊμπλε (αλλά και στο ΔΝΤ) καθώς οι εν λόγω κύκλοι θέλουν να επιβάλλουν, χωρίς αντιρρήσεις, «τρελούς» όρους στην Αθήνα. Ποιος είναι ο τελικός στόχος; Είμαστε στην αρχή της μεγάλης κατρακύλας και στα εθνικά θέματα ή απλώς εκφοβίζει, με πρωτοβουλία της ή/και καθ’ υπόδειξη τρίτων, η Τουρκία; Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει ως «δεύτερης» σημασίας την τουρκική πίεση. Λάθος εκτίμηση; Υπολογισμένη υποβάθμιση για αποφυγή δεύτερου μετώπου; Ή θεωρεί ότι αντιμετωπίζει υποκινούμενο εκφοβισμό αλλά όχι πραγματική απειλή;
Η Τουρκία είναι αυτή τη στιγμή πολύ χρήσιμη στη Γερμανία και όχι μόνο για το προσφυγικό. Το Βερολίνο διεκδικεί ρόλο στη Μ. Ανατολή και στο μοίρασμα των κοιτασμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου, γιατί μόνο έτσι θα εξαλείψει ή θα μειώσει αποφασιστικά την εξάρτησή του από τη Μόσχα ώστε να γίνει σχετικά ανεξάρτητος διεθνής παίκτης. Αλλά την απεξάρτηση του Βερολίνου από τη Ρωσία επιθυμούν και οι ΗΠΑ, χωρίς ίσως να υπολογίζουν ότι το Βερολίνο θα ανεξαρτητοποιηθεί και από αυτές. Εντός ή εκτός ευρώ (ή/και ΕΕ)δεν έχουμε ασπίδα, ούτε ευρωπαϊκή ούτε αμερικάνικη.
Αντίστροφα, κανείς δεν θέλει διάλυση της ΕΕ. Το Βερολίνο θέλει την ΕΕ ενωμένη υπό την κυριαρχία του. Οι ΗΠΑ θέλουν την ΕΕ ενωμένη αλλά «χαλαρή», διχασμένη, ώστε να είναι αυτές οι επικυρίαρχοι. Τυχόν διάλυση της ΕΕ-υπόθεση εργασίας- καθόλου δεν θα οδηγήσει σε απελευθέρωση των ευρωπαϊκών χωρών και λαών, όπως υπονοούν κάποιοι. Οι μικρές και αδύναμες ευρωπαϊκές χώρες, επιζητώντας ασφάλεια, θα συσπειρωθούν γύρω από τις ισχυρότερες και η Ήπειρος να χωριστεί σε φιλοαμερικανούς και φιλογερμανούς, περίπου όπως στον Β΄Πόλεμο. Οι ΗΠΑ πάντως έχουν ζωτικό συμφέρον να διατηρηθεί η ενότητα της ΕΕ από το φόβο ότι, με την ΕΕ διαλυμένη, η Γερμανία αντί να επαναλάβει για τρίτη φορά το λάθος να κινηθεί μόνη, μπορεί να προτιμήσει να συμμαχήσει με τη Ρωσία, οπότε αντίο η αμερικανική αυτοκρατορία.
Η Τουρκία βγαίνει ενισχυμένη, προσώρας τουλάχιστον, (χωρίς αυτό να διασφαλίζει τη θέση του Ερντογάν στο διηνεκές), επειδή οι ΗΠΑ διόλου δεν σκοπεύουν να αποχωρήσουν από τη Μ. Ανατολή, όχι με τη θέλησή τους. Αν η Ρωσία σταθεροποιήσει τα κέρδη της στη Μ. Ανατολή, με κλειδί την παραμονή του Άσαντ, θα επιβληθεί ντε φάκτο ως Παγκόσμια Δύναμη, πράγμα που στις ΗΠΑ άλλοι «αποδέχονται» και άλλοι, όπως η Κλίντον, φανατικά απορρίπτουν. Η Τουρκία είναι πολύτιμος παίκτης, ως στήριγμα των Τζιχαντιστών(ορισμένων από αυτούς, των φίλων των ΗΠΑ), ως αντίπαλο δέος στο Ιράν και, είπαμε, ως φράχτης στη Ρωσία. Ο Ερντογάν δεν έχει λόγους να διαλέξει, ΗΠΑ ή Γερμανία, μπορεί να τους εξυπηρετεί αμφότερους, για ένα διάστημα. Η σιωπή, διεθνώς, για τη σφαγή των Κούρδων εντός της Τουρκίας δεν προμηνύει θετικές προοπτικές γι’ αυτούς. Η Ελλάδα θεάται τις εξελίξεις περίπου όπως η αγελάδα βλέπει τα τραίνα να περνούν.
*Ο Απόστολος Αποστολόπουλος είναι δημοσιογράφος. Γεννήθηκε και μεγάλωσε στη Νέα Σμύρνη με μικρασιατική παιδεία από την οικογένειά του. Ακολούθησε τη δουλειά του πατέρα του και του παππού του. Τα χρόνια της δικτατορίας έφυγε στο Παρίσι, όπου και σπούδασε κοινωνιολογία στο -τότε πειραματικό- πανεπιστήμιο της Vincennes. Ξεκίνησε τη δημοσιογραφική του ζωή από την εφημερίδα Αυγή, όπου από χρόνια αρθρογραφεί στο κυριακάτικο φύλλο της σε φιλική βάση. Έχει εργαστεί επίσης στις εφημερίδες Μεσημβρινή, Απογευματινή, Αθηναϊκή και σε περιοδικά όπως το Αντί και τα Πολιτικά Θέματα. Συνεργασία είχε, στο ραδιόφωνο, με το σταθμό της Αθήνας 9,84. Από το 1974 εργάζεται στην ΕΡΤ, όπου, έως το 1997, παρουσίαζε το Δελτίο Ειδήσεων καθώς και πολλές δημοσιογραφικές εκπομπές. Είναι παντρεμένος με τη Δώρα Αποστόλου και έχουν μια κόρη, την Ελένη.
